ŚRODKI NA ROLNICE

Rolnice to gąsienice motyli nocnych, które zagrażają uprawom warzyw, w szczególności tych korzeniowych, oraz zbóż. Wyjątkowo destrukcyjne są też dla buraka cukrowego i kukurydzy. Odżywiają się zarówno nadziemnymi, jak i podziemnymi częściami roślin – począwszy od młodych pędów, a skończywszy na dojrzałych plonach. Niszczą nasiona i materiał siewny, wyżerając w roślinach mniejsze lub większe otwory, a także strukturę liści oraz owoce. Negatywnie wpływają na wzrost i rozwój roślin uprawnych, co obniża jakość i ilość produkowanego plonu. Symptomy często są błędnie przypisywane uszkodzeniom powstałym na skutek działania pędraków, drutowców lub ślimaków. Jak zatem rozpoznać rolnice? Jak im zapobiegać, a w razie konieczności zwalczać?

Rolnice – charakterystyka i rozpoznanie

Rolnice aktywność wykazują od wiosny aż do późnej jesieni. Są to motyle z rodziny sówkowatych, których gąsienice i poczwarki zimują na głębokości od 10 do 30 cm. Wybierają one miejsca przy podstawach roślin lub w dolnych częściach blaszek liściowych. Każda samica ma zdolność składania od kilkuset do nawet dwóch tysięcy jaj, z których po ok. 1-3 tygodniach z jaj wykluwają się larwy, które natychmiast wychodzą na powierzchnię i rozpoczynają szkody. Uciekają do ziemi zazwyczaj, gdy temperatura powietrza obniża się poniżej -6°C. Faza gąsienicy, przechodzącej przez sześć stadiów larwalnych, stanowi najbardziej szkodliwy etap. Rolnice żerują zarówno na nadziemnych, jak i podziemnych organach roślin. Pierwsze stadia żerują głównie na dolnej stronie liści, zeskrobując miękisz, dlatego ważne jest, aby podczas lustracji dobrze przyjrzeć się wszystkim częściom rośliny. Aktywne są głównie w nocy lub podczas pochmurnych dni. W Polsce odnotowano obecność kilkudziesięciu gatunków, z których kilka ma fundamentalne znaczenie dla wielkości i jakości zbieranych plonów.

Główne gatunki rolnic w Polsce

Wszystkie wymienione gatunki wykazują pokrewne objawy żerowania, w tym odżywianie się korzeniami roślin, co może skutkować ich więdnięciem i zamieraniem. Są aktywne przede wszystkim pod osłoną nocy, a w ciągu dnia schronienie znajdują w glebie lub pod roślinami. Zwalczanie tych szkodników zależy od wyboru stosownych środków ochrony roślin.

Rolnica zbożówka (Agrotis segetum)

• Rolnica o brązowym ubarwieniu, długości od 18 do 22 mm i rozpiętości skrzydeł od ok. 27 do 40-45 mm.
• Samiec charakteryzuje się grzebieniastymi czułkami. Na jego przednich skrzydłach można zaobserwować ciemnobrązową lub jasnobrązową kolorystykę, a skrzydła tylne są niemal białe. Samica ma czułki o strukturze nitkowatej, a na przednich skrzydłach dominują barwy ciemnobrązowe lub jasnobrązowe. Skrzydła tylne są jasne, niemal białe lub szarozielone.
• Początkowo mleczno-białe jaja nabierają czerwonawej barwy, a następnie ciemnieją tuż przed wylęgiem. Ich rozmiary mieszczą się w przedziale od 0,4 do 1,7 mm.
• Gąsienice tego gatunku posiadają barwę oliwkową z ciemniejszymi pasmami na ciele oraz brązową głowę. Jej długość może osiągnąć do 50 mm. Kiedy jest zaniepokojona, gąsienica zwija się w kłębek.
• W stadium poczwarki przybiera ona rdzawoczerwoną barwę i osiąga długość ok. 16-20 mm.
• Główny obszar występowania rolnicy zbożówki to północne i centralne regiony Polski. Według szacunków może ona być odpowiedzialna za nawet 90% strat w uprawach rolnych wśród tej grupy rolników. Insekt ten preferuje żywienie się przede wszystkim zbożami ozimymi, ziemniakami oraz cebulą.
• Największą intensywność nalotu motyli zauważa się w czerwcu oraz w sierpniu.

Rolnica gwoździówka (Agrotis ypsilon)

• Przednie skrzydła ma długości ok. 18-25 mm.
• Jest on jasnobrunatny gatunek mszycy z bardziej wyrazistym wzorem i białawoczarnymi skrzydłami tylnymi.
• Larwy mają ciemnozieloną kolorystykę z czerwonym pasem na części grzbietowej. Jej ciało może osiągnąć długość od  50 mm.
• Poczwarki są odcienia ciemnobrązowego. Zdarza się, że pożerają inne gąsienice własnego gatunku.
• Zimują w glebie jako gąsienice, a wiosną przechodzą metamorfozę w motyle.
• Tego szkodnika najczęściej można spotkać od późnej wiosny do późnego jesieni.
• Wybiera on głównie kukurydzę, buraki, tytoń, marchew, groch i kapustę. Występuje w całym kraju. 

Rolnica czopówka (Agrotis exclamationis)

• Osiąga wymiary od 17 do 19 mm, przybliżona rozpiętość skrzydeł wynosi ok. 30-40 mm.
• Przednie skrzydełka są przeważnie w odcieniu brunatnym lub czarnym, choć można też spotkać odcień czerwonoszary, jednak rzadko. Na przednim skrzydle znajduje się zauważalna specyficzna ciemna czopkowata plama w kształcie wykrzyknika.
• Gąsienice osiągają długość do 50 mm i charakteryzują się kolorystyką brązowo-szarą z jasnym paskiem biegnącym wzdłuż ciała.
• Ten rodzaj motyli najczęściej można zaobserwować od kwietnia do września. Przepoczwarzają się w ziemi, a ich przemiana w motyla następuje wiosną. Żerują w czasie całego sezonu wegetacyjnego.
• Preferują warzywa kapustne, ozime zboża, buraki i ziemniaki jako swoje rośliny żywicielskie. 

Rolnica panewka (Xestia c-nigrum)

• Osiąga wymiary od 19 do 21 mm długości, przy przybliżonej rozpiętości skrzydeł wynoszącej od 35 do 42 mm.
• Przednie skrzydła tego gatunku charakteryzują się szarobrązowym kolorem, zdobionym trójkątną, kremowożółtą plamą, oraz czarnym obrzeżem mającym kształt litery C.
• Gąsienice mają barwę szarozieloną lub brązową. Mają długość poniżej 35 mm.
• Ten rodzaj motyli najczęściej można zaobserwować w miesiącach letnich, głównie pod koniec kwietnia do października.
• Najchętniej żerują na pszenicy, burakach i różnego rodzaju warzywach.
• W początkowej fazie swej egzystencji jaja motyli są koloru mlecznego, lecz z biegiem czasu zmieniają swój odcień na czerwony.
• Motyl ten jest spotykany na obszarze całego kraju.

Rolnice – zapobieganie

• Oprócz biologicznych metod kontroli dobrym pomysłem może być instalowanie pułapek owadzich, aby monitorować populację szkodnika. Pułapki te zazwyczaj zawierają feromony, które przyciągają rolnice, wykonane z kleju, który uwięzi owady, gdy na nich wylądują.
• Rośliny-odstraszacze to kolejny sposób na ograniczanie populacji rolnic. Niektóre rośliny, takie jak czosnek, cebula lub niektóre zioła, wydzielają naturalne substancje, które odstraszają wiele gatunków owadów.
• Sprawdzenie i regularne czyszczenie sprzętu rolniczego może również pomóc w ograniczaniu populacji. Rolnice mogą bowiem przenosić się z miejsca na miejsce na sprzęcie rolniczym.

Rolnice – jak zwalczać?

Stosowanie chemikaliów powinno być ostatnią deską ratunku. Niewłaściwe używanie pestycydów może prowadzić do szeregu problemów, w tym do zanieczyszczenia wód podziemnych, niszczenia pożytecznych organizmów żywych i problemów zdrowotnych u ludzi. W naszym sklepie internetowym znajdziesz odpowiednie środki ochrony roślin.

Środki ochrony roślin na rolnice*

• Affirm 095 SG – środek owadobójczy zawierający benzoesan emamektyny, działający kontaktowo i żołądkowo na szkodniki, a na roślinie wgłębnie oraz translaminarnie.
• Proclaim – insektycyd w formie granul rozpuszczalnych w wodzie o działaniu kontaktowym i żołądkowym do stosowania przez użytkowników nieprofesjonalnych, hobbystów. Na roślinie działa wgłębnie i translaminarnie.
• Inazuma 130 WG – profesjonalny insektycyd zawierający substancje czynne acetamipryd i lambda-cyhalotrynę. Jest środkiem o działaniu kontaktowym i żołądkowym do zwalczania szkodników gryzących i ssących. Na roślinie działa powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie.

Pamiętaj, że rolnice są częścią ekosystemu i tylko w rzadkich przypadkach stwarzają poważne problemy. Najlepszym podejściem jest zrównoważony sposób zarządzania nimi, a nie ich całkowite wyeliminowanie. Wiedza o ich cyklu życiowym i zwyczajach oraz zrozumienie ich roli w ekosystemie jest kluczowe.

Rolnice – próg zagrożenia

Przekroczenie progu szkodliwości nakłada konieczność zwalczania szkodników, używając natychmiastowych środków zaradczych. Ustalanym progiem zagrożenia jest 4-6 larw na metr kwadratowy obszaru uprawy.

Rolnice – podsumowanie

Możliwa jest kontrola populacji szkodnika. Do likwidacji samic warto używać pułapek feromonowych – zarówno pułapek typu delta, jak i kominkowych, które wyposażone są w dystrybutory. Wymaga to jednak identyfikacji konkretnego gatunku. Populację rolnic można ograniczyć za pomocą preparatów biologicznych, które zawierają bakterie Bacillus thuringiensis lub nicienie Steinernema carpocapsae. W obrębie stosowanych środków znajdują się również te chemiczne, polecane w przypadku dużej ilości szkodników do ich zwalczania.

Rolnice stanowią plagę dla rolników, ogrodników oraz szkółkarzy. W rzeczywistości niezależnie od miejsca ich wystąpienia, w sytuacji gwałtownego przyrostu populacji (gradacji), stają się jednym z najbardziej groźnych szkodników dla danej uprawy.

​

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.