ŚRODKI NA SKRZYPIONKI

Skrzypionka jest owadem o ciekawych cechach i odgrywa ważną rolę w przyrodzie, mimo że czasami może być problematyczna w ogrodach i uprawach. Skrzypionki to niewielkie osobniki żerujące w różnych gatunkach zbóż. Duża populacja skrzypionek może doprowadzić do redukcji plonów. Zwalczając skrzypionki, możemy redukować również populację mszyc występujących na roślinach.

Skrzypionki – charakterystyka i rozpoznanie

Do najbardziej inwazyjnych szkodników w zbożach zalicza się: mszyce zbożowe, skrzypionkę błękitek i zbożową oraz ploniarkę zbożówkę. Skrzypionka zbożowa, znana też jako skoczogonek lub skoczek, to mały insekt, który należy do rzędu skoczogonków. Dorosły osobnik ma długość od 12 do 15 mm i jest barwy brunatnej lub brunatno-czarnej. Jej najbardziej charakterystyczną cechą są duże, szczypcowate przysadki odwłokowe (cerci), które u samców są bardziej zakrzywione niż u samic. Ma ona również długie, wąskie i lekko spłaszczone ciało.

Skrzypionka jest osobnikiem nocnym, który w ciągu dnia ukrywa się w ciemnych, wilgotnych miejscach, pod kamieniami, w ściółce, wśród opadłych liści czy w szczelinach murów. Chrząszcze zimują w ściółce. Wiosną, gdy temperatura powietrza przez 2-3 dni przekracza około 10^oC, przelatują na rośliny żywicielskie, którymi głównie są: jęczmień, pszenica, pszenżyto i owies, rzadziej plantacje żyta. Jest to owad wszystkożerny, żywi się zarówno materiałem roślinnym, jak i małymi owadami oraz ich larwami. Może więc być zarówno szkodnikiem, np. uszkadzając młode pędy roślin, jak i pomocnikiem w ogródku, zjadając larwy innych osobników.

W przypadku skrzypionek żerowanie na roślinach powoduje redukcję zielonej masy liściowej, a w okresach suszy ogranicza transport składników pokarmowych do kłosa. Objawy żerowania owadów dorosłych to wygryzione kreskowe otwory na liściach. Larwy skrzypionki wygryzają warstwę miękiszową, zostawiając białą dolną warstwę skórki liścia.

Cykl życiowy skrzypionki

Samica składa jaja w glebie lub w innych ukrytych miejscach, np. na górnej stronie blaszki liściowej zbóż wzdłuż nerwów pojedynczo lub po kilka. Z jaj wylęgają się larwy, które przechodzą kilka stadiów rozwojowych, zanim osiągną dojrzałość. Cykl życiowy od jaja do dorosłego osobnika trwa zwykle około roku.

Zwalczanie skrzypionek – środki ochrony roślin, opryski

Zabieg zwalczania skrzypionek przeprowadza się w okresie masowego pojawiania się larw, kiedy ich liczebność przekracza próg ekonomicznej szkodliwości:

• dla jednego źdźbła pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego i żyta: jest to 1 larwa na 1 źdźbło,
• dla jęczmienia jarego i ozimego, pszenicy jarej, pszenżyta jarego i owsa: jest to 1 larwa na 2-3 źdźbłach.

Zwalczanie szkodników przypada na przełom drugiej i trzeciej dekady maja oraz początku czerwca. Po stwierdzeniu obecności larw należy zastosować środki ochrony roślin. Zwalczanie szkodników ssących i gryzących możliwe jest za pomocą różnych środków zawierających substancje czynne z grup pyretroidów, karboksamidów czy też neonikotynoidów. Preparaty działają na larwy oraz imago kontaktowo i żołądkowo, a na roślinie mogą działać powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie.

Do preparatów działających na skrzypionki i mszyce zaliczamy:

• Cyperkill Max 500 EC – na roślinie działa powierzchniowo, na szkodniku wykazuje działanie kontaktowe i żołądkowe. Polecany jest w uprawie pszenicy ozimej i jarej do zwalczania mszycy zbożowej i skrzypionek, natomiast na plantacjach jęczmienia jarego w dawce 0,05 l/ha zwalcza skrzypionki. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie 2 razy z wykorzystaniem preparatu.
• Teppeki 50 WG – jest środkiem owadobójczym o działaniu systemicznym. Przeznaczony do zwalczania mszyc m.in. na plantacjach rolniczych. Preparat ten należy stosować po pojawieniu się pierwszych szkodników. Zalecana dawka środka to 0,14 kg/ha. Rośliny opryskiwać 2 razy w sezonie.
• Apis 200 SC – środek w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodnej o działaniu kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania szkodników ssących i gryzących. Substancja czynna acetamipryd wykazuje działanie powierzchniowe, wgłębne i systemiczne na roślinie. Stosować w dawce 0,2 l/ha zgodnie z sygnalizacją pojawienia się skrzypionki zbożowej i mszyc 1 raz w sezonie.
• Decis Mega 50 EW – insektycydy w formie koncentratu do sporządzenia emulsji wodnej. Środek przeznaczony do stosowania w roślinach warzywnych, rolniczych, sadowniczych i roślinach ozdobnych. Oprysk preparatem można wykonać 2 razy w sezonie w dawce 0,1-0,125 l/ha.

Wyżej wymienione środki zaleca się stosować w okresie pojawienia się pierwszych osobników szkodliwych. Należy pamiętać o przestrzeganiu informacji zawartych w etykietach produktów.

Skrzypionki – zapobieganie

Skrzypionki, choć są częścią naturalnego ekosystemu, mogą czasami stać się szkodnikami w ogrodach i uprawach. Istnieje kilka metod zapobiegania ich nadmiernej obecności.

• Regularne usuwanie resztek roślinnych, liści i innych organicznych odpadów ogranicza miejsca, w których szkodniki mogą się schronić i rozmnażać.
• Unikanie nadmiernego nawadniania może pomóc w ograniczeniu ich obecności.
• Można używać domowej roboty pułapek, na przykład półek wypełnionych słomą, papierem lub tekturą, które przyciągną skrzypionki w ciągu dnia. Regularne sprawdzanie i usuwanie skrzypionek z tych pułapek może pomóc kontrolować ich populację.
• Tworzenie barier fizycznych, na przykład poprzez umieszczenie siatki o drobnych oczkach wokół roślin, może zapobiegać dostępowi skrzypionek do upraw.
• Silne, zdrowe rośliny są mniej podatne na ataki szkodników, więc odpowiednie nawożenie i pielęgnacja mogą pomóc w zapobieganiu problemom ze skrzypionkami.
• Do owadów pożytecznych ograniczających liczebność skrzypionek i mszyc zaliczamy biedronki.

Zapoznaj się z naszym artykułem o skrzypionce zbożowej:

• SKRZYPIONKA ZBOŻOWA – CZYM JEST I JAK JĄ ZWALCZYĆ?

​

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.