ZARAZA ZIEMNIAKA

Liczba i jakość plonów ziemniaków w dużym stopniu zależą od obecności chorób na plantacji. Najważniejszą chorobą pod względem ekonomicznym, a zarazem najbardziej szkodliwą dla plantacji ziemniaków jest zaraza ziemniaka, która pojawia się co roku w różnym nasileniu. W ostatnich latach coraz większą uwagę zwraca się na alternariozę, która zazwyczaj pojawia się nieco wcześniej na polu niż zaraza ziemniaka. Obie te choroby mogą znacząco wpłynąć na ogólną kondycję roślin na plantacji oraz na plony.

Zaraza ziemniaka – Objawy i Rozpoznanie

To jedna z najgroźniejszych plag, która może zaatakować ziemniaki w trakcie ich wegetacji. Odpowiedzialny za nią jest grzyb Phytophthora infestans. W sezonach, gdy choroba rozprzestrzenia się na plantacjach pozbawionych odpowiedniej ochrony, straty plonu mogą sięgać nawet do 50% lub nawet więcej. Warto podkreślić, że zaraza ziemniaka trawi ziemniaki najskuteczniej w warunkach o podwyższonej wilgotności i umiarkowanych temperaturach. To właśnie w temperaturze wynoszącej około 21 stopni Celsjusza i przy wilgotności względnej na poziomie 100%, grzyb ten intensywnie wytwarza swoje zarodniki, co dodatkowo zwiększa ryzyko infekcji.

Objawy Zarazy Ziemniaka

Pierwsze objawy infekcji ziemniaków przez zarazę ziemniaczaną obejmują pojawienie się małych, jasnozielonych plamek o nieregularnych kształtach. W sprzyjających rozwojowi tej choroby warunkach takie plamki powiększają się, przekształcając się w brunatne nekrozy. Charakterystycznym objawem jest pojawienie się jasnozielonej obwódki wokół nekrozy. Dodatkowo przy wysokiej wilgotności powietrza na dolnej stronie liści ziemniaka może wystąpić biały nalot, będący wynikiem obecności trzoneczków konidialnych i zarodników. W zaawansowanej fazie choroby dochodzi do całkowitego zniszczenia liści, co negatywnie wpływa na plon ziemniaków.

Aby skutecznie zapobiegać i kontrolować zarazę ziemniaczaną, ważne jest stosowanie odpowiednich praktyk uprawowych oraz środków ochrony roślin. Regularne monitorowanie stanu upraw, odpowiednie zaprawianie sadzeniaków fungicydami oraz stosowanie zapobiegawcze opryski mogą znacząco ograniczyć ryzyko wystąpienia i rozprzestrzenienia się tej choroby. Wiedza na temat efektywnych metod zwalczania zarazy ziemniaczanej jest kluczowa dla minimalizowania strat w uprawie ziemniaków.

Rozpoznanie Zarazy Ziemniaka

Phytophthora infestans, to najważniejsza choroba ziemniaka. Wyróżnia się kilka podstawowych symptomów zarazy ziemniaka, które obejmują następujące objawy:

• brązowe plamy na liściach,
• biały nalot grzybnia na spodniej stronie liści,
• czernienie i marszczenie się łodyg,
• gnijące bulwy z charakterystycznym fioletowym lub brązowym zabarwieniem.

Wobec podejrzenia zarazy ziemniaka przede wszystkim zaleca się zastosowanie odpowiednich fungicydów. Są one często stosowane w zapobiegawczych lustracjach pól. Również stosowanie rotacji roślin i profilaktyczne odkażenie sprzętu rolniczego jest kluczowe do uniknięcia rozprzestrzeniania się zarazy. Poza tym ważne jest również monitorowanie stanu pogody. Zaraza ziemniaka preferuje ciepłe i wilgotne warunki, dlatego zazwyczaj występuje w lipcu i sierpniu.
Zaraza ziemniaka jest chorobą bardzo trudną do zwalczenia, głównie z powodu jej zdolności do szybkiego rozprzestrzeniania się i mutacji.

Zaraza Ziemniaka – Zapobieganie i Kontrola

Prewencja dotyczy zastosowania metod higienicznych, wybierania odmian mniej podatnych bądź odpornych, unikania nadmiernej irygacji oraz sterylizacji roztworów do fertilizacji. Istotne jest także stworzenie dla rośliny korzystnych warunków umożliwiających szybkie schnięcie i gojenie się uszkodzeń, jak również umożliwienie cyrkulacji powietrza. Zaraza ziemniaka stanowi wielkie zagrożenie dla plantacji ziemniaków i pomidorów, a jej skuteczne eliminowanie wymaga kompleksowego podejścia, w tym profilaktyki i interwencji chemicznej.

Zaraza Ziemniaka – Metody Zwalczania i Leczenia

Efektywność ochrony chemicznej przed zarazą ziemniaka jest determinowana przez wiele czynników, w tym liczbę przeprowadzanych zabiegów oraz ich zgodność z okresami zarodnikowania grzyba i momentami infekcji. Krytycznym okresem, w którym najczęściej dochodzi do infekcji, jest czas, gdy temperatura oscyluje w granicach 16-22°C i towarzyszy jej wysoka wilgotność powietrza. Z kolei temperatura poniżej 8°C skutecznie hamuje zarodnikowanie grzyba i proces infekcji. Kluczowe dla skuteczności zwalczania tej choroby jest nie tylko wybór odpowiedniego fungicydu, ale również stosowanie go w odpowiedniej dawce. Ważne jest, aby zastosowanie środka ochronnego było dobrze zaplanowane i dostosowane do aktualnych warunków pogodowych oraz fazy rozwojowej roślin. Monitoring stanu plantacji i regularna ocena ryzyka infekcji są niezbędne do optymalizacji ochrony i minimalizacji strat w plonach. Ponadto odpowiednia rotacja upraw i dbałość o stan gleby mogą dodatkowo zmniejszać ryzyko wystąpienia i rozprzestrzeniania się zarazy ziemniaka.

Metody Agrotechniczne

• Lustracja Pól i Terminowość Zabiegów: Regularne inspekcje pól i szybka reakcja na pierwsze symptomy zarazy są kluczowe. Wczesne wykrycie pozwala na skuteczniejsze działanie środków ochrony roślin.
• Usuwanie Źródeł Infekcji: Należy usuwać resztki roślinne, które mogą być źródłem zarodników zarazy. Ważne jest także niszczenie bulw odrzuconych i sadzenie zdrowych, kwalifikowanych sadzeniaków.
• Zmianowanie i Uprawa Współrzędna: Unikanie uprawy ziemniaków i pomidorów (lub innych roślin z rodziny psiankowatych) w bezpośrednim sąsiedztwie oraz stosowanie zmianowania w celu zmniejszenia ryzyka infekcji.

Metody Hodowlane

• Wybór odmian ziemniaków tolerancyjnych lub odpornych na zarazę jest istotnym elementem profilaktyki. Odmiany te wolniej są zasiedlane przez grzyby i sieją mniejsze zniszczenie.

Ochrona Chemiczna*

• Fungicydy Systemiczne:  Axidor 400 SC (chlorowodorek proamokarbu i cymoksanil), który przemieszcza się w roślinie i chroni także nowo przyrastające tkanki.
• Fungicydy Wgłębne: Carial Star 500 SC (difenokonazol, mandipropamid) lub Cabrio Duo 112 EC (pimetomorf, piraklostrobina), które charakteryzują się zdolnością do przenikania w głąb tkanki roślinnej, ale nie przemieszczają się systemowo po całej roślinie.
• Fungicydy Kontaktowe: Stosowane przed infekcją, zapobiegają zakażeniu przez działanie w miejscu naniesienia. Przykładem jest Folpan 80 WG (folpet).
• Strategia Zabiegów Chemicznych: Zaleca się stosowanie fungicydów systemowych lub wgłębnych jako pierwszy zabieg, a następnie co ok. 7-10 dni preparatów kontaktowych, z uwzględnieniem przemienności ich stosowania.

Zwalczanie i leczenie zarazy ziemniaka wymaga kompleksowego podejścia, włączając w to zarówno profilaktykę, jak i interwencję chemiczną, a także odpowiednie praktyki agrotechniczne i hodowlane. Regularna inspekcja pól, wybór odpowiednich odmian ziemniaków oraz zastosowanie skutecznych fungicydów są kluczowe dla ograniczenia strat spowodowanych przez tę chorobę.

Zaraza Ziemniaka – Zapobieganie i Profilaktyka 

Ochrona ziemniaków przed chorobami obejmuje różnorodne metody, w tym agrotechniczne, hodowlane oraz chemiczne, które mają na celu minimalizowanie ryzyka infekcji i zabezpieczenie upraw.

• Metody agrotechniczne koncentrują się na eliminowaniu źródeł infekcji, co obejmuje sadzenie zdrowych, starannie wyselekcjonowanych sadzeniaków, dokładne sortowanie oraz usuwanie odrzuconych bulw, które mogą być źródłem chorób. Dodatkowo praktykuje się sadzenie podkiełkowanych ziemniaków, co sprzyja lepszemu wzrostowi i rozwojowi roślin.
• Metoda hodowlana, będąca ważnym składnikiem integrowanej ochrony roślin, polega na wyborze do uprawy odmian ziemniaków, które są tolerancyjne lub odporne na różne choroby. To pozwala na zredukowanie potrzeby stosowania środków chemicznych, co jest korzystne zarówno dla środowiska, jak i zdrowia konsumentów.
• Ochrona chemiczna, stosowana w razie potrzeby, polega na użyciu specjalistycznych środków ochrony roślin, które mają na celu zwalczać konkretne choroby. Wszystkie te metody, stosowane w połączeniu, zapewniają kompleksową ochronę upraw ziemniaków, pomagają w utrzymaniu zdrowych roślin i zapewniają dobre plony.

Praktyki Agrotechniczne

Kluczowe znaczenie dla sukcesu uprawy ziemniaków ma staranne przygotowanie gleby przed rozpoczęciem sadzenia. Optymalne warunki dla rozwoju ziemniaków zapewnia gleba lekko kwaśna o wartości pH między 5,5 a 6,5, która jest dobrze spulchniona i bogata w składniki odżywcze. Istotne jest również unikanie terenów podmokłych, gdyż charakteryzują się one zwiększonym ryzykiem występowania różnego rodzaju chorób roślinnych. 

Co do terminu sadzenia, najlepiej wybierać drugą lub trzecią dekadę kwietnia, jednak dokładny czas może się różnić w zależności od specyfiki danej odmiany ziemniaka i specyfiki regionalnej obszaru uprawy. Przed posadzeniem bulw zaleca się ich zaprawianie fungicydem, co może znacząco przyczynić się do ochrony roślin przed patogenami.

Nie mniej istotna jest regularna kontrola stanu upraw oraz błyskawiczne reagowanie na najmniejsze oznaki zarazy. Wczesna identyfikacja problemu pozwala na bardziej efektywne i skuteczne stosowanie środków ochrony roślin. Ponadto, stosowanie technik zmianowania i uprawy współrzędnej, co oznacza unikanie sadzenia ziemniaków i pomidorów w bezpośrednim sąsiedztwie, jest dodatkową strategią zapobiegającą rozprzestrzenianiu się chorób. Praktyki te są nie tylko ważne dla zachowania zdrowia i jakości upraw, ale także dla zapewnienia wysokich plonów.

Ochrona Chemiczna

Skuteczna ochrona uprawy zależy od terminu rozpoczęcia ochrony, odpowiednio dobranych terminów kolejnych zabiegów oraz odpowiedniego doboru i kolejności używanych fungicydów. Ważne jest stosowanie środków ochrony roślin z różnych grup chemicznych, aby zapobiec wykształceniu się odporności na nie patogenu. Zapobiegawcze stosowanie produktów może uniemożliwić dalszy rozwój choroby.

Zapobieganie Zarazie Ziemniaka

Stosowanie zapobiegawcze w ochronie ziemniaka obejmuje szereg działań mających na celu ograniczenie ryzyka wystąpienia i rozprzestrzeniania się chorób. Kluczowym aspektem jest zastosowanie odpowiednich środków higieny, które pomagają utrzymać zdrowe środowisko dla roślin. Ważne jest również dokonanie świadomego wyboru odmian ziemniaków, kierując się ich odpornością na choroby lub mniejszą podatnością na infekcje. Równie istotne jest zapobieganie nadmiernemu nawodnieniu upraw, które może sprzyjać rozwojowi chorób. Oprócz tych działań bardzo ważne jest stworzenie roślinie warunków sprzyjających szybkiemu wysychaniu i gojeniu ran, co jest możliwe dzięki odpowiedniej cyrkulacji powietrza i zapewnieniu odpowiedniego mikroklimatu na polu.

Zaraza Ziemnieka – Podsumowanie

Zaraza ziemniaka jako jedna z najgroźniejszych chorób uprawy ziemniaków wymaga od rolników kompleksowego podejścia do jej zwalczania i leczenia. Niezbędne jest połączenie działań profilaktycznych, takich jak regularne lustracje pól i wybór odpowiednich odmian ziemniaków, z interwencją chemiczną, czyli stosowaniem skutecznych fungicydów. Ponadto, ważne jest zastosowanie odpowiednich praktyk agrotechnicznych i hodowlanych, które wspomagają utrzymanie zdrowia roślin i zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób. Wszystkie te działania są kluczowe dla ograniczenia strat spowodowanych przez zarazę ziemniaczaną, zapewniając wysoką jakość i obfitość plonów.

Zapoznaj się z naszymi artykułem o zarazie ziemniaka:

• ALTERNARIOZA I ZARAZA ZIEMNIAKA - CHOROBY ZIEMNIAKÓW

​

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.