CO ZROBIĆ ZE SŁOMĄ I RESZTKAMI POŻNIWNYMI? PRAKTYCZNE PORADY

Po żniwach zostaje sporo resztek roślinnych, w tym słoma, które mogą stać się… cennym zasobem. Dlatego też zamiast ją spalać lub wyrzucać, warto wykorzystać ją w sposób praktyczny, wspierając tym samym swoją codzienną pracę nad plonami. Zatem, jak mądrze zagospodarować słomę i resztki pożniwne, aby wspierać zdrowie gleby, poprawiać plony i dbać o środowisko?

1. Czym są resztki pożniwne?

2. Znaczenie zagospodarowania resztek pożniwnych

3. Metody przetwarzania słomy i resztek pożniwnych

4. Mulczowanie słomy - zalety i zastosowania

5. Zastosowanie resztek pożniwnych jako ściółka

Czym są resztki pożniwne?

Resztki pożniwne to pozostałości roślinne, które pozostają na polu po zbiorze plonów. Zaliczają się do nich nie tylko wspomniana już słoma, ale także łodygi, liście, korzenie oraz inne części roślin, które nie zostały zebrane podczas żniw.

Resztki pożniwne są naturalnym produktem ubocznym, a ich ilość i rodzaj zależą od typu uprawianych roślin. Choć często są postrzegane jako odpad, w rzeczywistości mogą stanowić cenny materiał organiczny, który odpowiednio zagospodarowany może przyczynić się do poprawy struktury gleby, jej żyzności oraz do wzbogacenia ekosystemu rolniczego.

Znaczenie zagospodarowania resztek pożniwnych

Poprzez odpowiednie zarządzanie tymi pozostałościami można znacząco poprawić strukturę gleby, zwiększyć jej zdolność do retencji wody oraz wzbogacić ją w substancje organiczne i składniki odżywcze. Resztki pożniwne, gdy pozostawione są na polu i włączone do gleby, działają jak naturalny nawóz, rozkładając się i dostarczając niezbędnych mikro- i makroelementów, które wspierają wzrost roślin w przyszłych sezonach.

Ponadto ograniczają erozję gleby, a także mogą pomóc w redukcji chwastów i ochronie przed szkodnikami. Odpowiednie zagospodarowanie resztek pożniwnych to także istotny krok w kierunku zrównoważonego rolnictwa, które minimalizuje straty i maksymalizuje wykorzystanie dostępnych zasobów, wspierając jednocześnie zdrowie ekosystemu.

Czy wiesz że…?

Aby przyspieszyć rozkład resztek pożniwnych, można zastosować nawozy zawierające azot. Na każdą tonę słomy zaleca się aplikację od 5 do 10 kg azotu.

Metody przetwarzania słomy i resztek pożniwnych

• Przyoranie resztek pożniwnych. Jest to jedna z najczęściej stosowanych metod, polegająca na włączeniu resztek roślinnych do gleby za pomocą orki lub innego zabiegu uprawowego. Przyorane resztki rozkładają się w glebie, poprawiając jej strukturę, zwiększając zawartość materii organicznej i dostarczając składników odżywczych roślinom w kolejnych uprawach.
• Kompresowanie i wykorzystanie jako pasza lub ściółka. Słomę można sprasować w bele i wykorzystać jako paszę dla zwierząt lub jako ściółkę w oborach i stajniach. To praktyczne rozwiązanie, które pozwala na pełne wykorzystanie resztek pożniwnych w gospodarstwie, zmniejszając potrzebę zakupu dodatkowych materiałów.
• Produkcja kompostu. Resztki pożniwne mogą być kompostowane, co pozwala na przetworzenie ich w wartościowy nawóz organiczny. Kompost z resztek roślinnych wzbogaca glebę w składniki odżywcze, poprawia jej strukturę i wspiera rozwój pożytecznych mikroorganizmów.

Jak można przyspieszyć rozkład słomy? Kluczowa jest obecność i aktywność mikroorganizmów zdolnych do wytwarzania enzymów celulolitycznych i ligninolitycznych. Enzymy te działają jak specjalistyczne narzędzia, efektywnie rozkładając złożone cukry w słomie. To docelowo umożliwia uwalnianie składników odżywczych i tworzenie próchnicy. Istotnym krokiem jest także rozdrobnienie słomy i wymieszanie jej z glebą. Warto przy tym wspomóc rozkład słomy poprzez dodanie azotu i wapnowanie gleby, co sprzyja namnażaniu bakterii glebowych poprzez regulację pH gleby.

Mulczowanie słomy - zalety i zastosowania

Mulczowanie słomy to technika, która polega na rozkładaniu warstwy słomy na powierzchni gleby. Metoda ta pociąga za sobą wiele zalet, m.in.:

• Warstwa słomy działa jak naturalna bariera, chroniąc glebę przed wypłukiwaniem przez deszcz oraz przed wiatrem.
• Pomaga w zatrzymywaniu wilgoci w glebie, ograniczając parowanie wody (również w trakcie suszy).
• Warstwa słomy utrudnia kiełkowanie i wzrost chwastów.
• W miarę rozkładu słoma dostarcza glebie organicznej materii, co wzbogaca ją w składniki odżywcze i poprawia jej strukturę. Mulczowanie wspiera proces tworzenia próchnicy.

Zastosowania mulczowania słomy

• Ogródki warzywne i kwiatowe. Mulczowanie słomy jest popularne w ogródkach warzywnych i kwiatowych, gdzie pomaga w utrzymaniu odpowiednich warunków glebowych i zmniejsza potrzebę podlewania.
• Sady i plantacje. W sadach i na plantacjach owocowych słoma mulczująca chroni korzenie drzew i krzewów, wspomaga retencję wilgoci i ogranicza rozwój chwastów.
• Ochrona zimowa. Mulczowanie słomą jest również stosowane jako ochrona zimowa dla roślin wieloletnich. Warstwa słomy zabezpiecza korzenie przed mrozem, co zwiększa szanse roślin na przetrwanie zimy.

Zastosowanie resztek pożniwnych jako ściółka

Ściółkowanie resztkami pożniwnymi pomaga w utrzymaniu wilgoci w glebie poprzez ograniczenie parowania. Dodatkowo ściółka z resztek pożniwnych tworzy barierę, która hamuje rozwój chwastów, zmniejszając potrzebę stosowania chemicznych herbicydów. W miarę rozkładu te organiczne materiały wzbogacają glebę w cenne składniki odżywcze i materię organiczną, co poprawia jej strukturę i zwiększa żyzność. Resztki pożniwne jako ściółka to zatem nie tylko sposób na zagospodarowanie odpadów, ale również skuteczna metoda wspierania zdrowego i zrównoważonego rolnictwa.

Czy wiesz że…?

Pozostawiając słomę, należy wziąć pod uwagę, że ta będzie idealnym miejscem do życia dla szkodników, w szczególności chorobotwórczych grzybów. Pamiętaj więc o środkach ochrony roślin!