Pchełka rzepakowa - jak rozpoznać i zwalczać?

Pchełka rzepakowa (łac. Phyllotreta spp.) to niewielki chrząszcz z rodziny stonkowatych. Pomimo tego, że jest mikroskopijnych rozmiarów, to potrafi uprzykrzyć życie zwłaszcza rolnikom, którzy uprawiają rzepak ozimy, jary i warzywa kapustowate. Owad ten upodobał sobie m.in. gorczycę, rzeżuchę, kalafior, brokuł i kapustę. Jeśli w porę nie zostaną podjęte działania ograniczające jej bytowanie, to ten mały szkodnik potrafi zniszczyć wschodzące rośliny sporej plantacji.

Dlatego z tego artykułu dowiesz się, jak rozpoznać i zwalczyć pchełkę rzepakową.

1. Jak rozpoznać pchełkę rzepakową?

2. Gdzie występuje pchełka rzepakowa?

3. Pchełka rzepakowa - jak zwalczać?

Pchełki rzepakowe żerują nie tylko na roślinach uprawnych, ale również na dziko rosnących chwastach, które są ich alternatywnym źródłem pożywienia.

1. Jak rozpoznać pchełkę rzepakową?

Pchełka rzepakowa ma owalny ma lekko spłaszczony kształt w kolorze metalicznie czarnym lub granatowym. Długość jej ciała wynosi zaledwie 1,5-3 mm. Ma bardzo dobrze rozwinięte skrzydła, dzięki którym świetnie lata. Z kolei silne tylne odnóża umożliwiają jej dalekie skoki, stąd jej nazwa „pchełka”. Jak możecie wywnioskować, jest ciężka do zauważenia i uchwycenia.

Dorosły chrząszcz pchełki rzepakowej na liściu. Widać uszkodzenia na liściu.

Jeśli zauważysz drobne, okrągłe otwory w liściach, to te charakterystyczne „dziurki jak po igle” są typowym efektem żerowania pchełki – dorosłych chrząszczy. Na młodych roślinach (np. siewkach rzepaku) może dojść do całkowitego zniszczenia liścieni i pierwszych liści, co uniemożliwia dalszy rozwój. Później nie pełnią one prawidłowo funkcji asymilacyjnych – roślina nie gromadzi odpowiednich ilości składników pokarmowych. W rezultacie dochodzi do spowolnienia wzrostu – widocznego zwłaszcza u młodych roślin, które są najbardziej wrażliwe. Pchełki rzepakowe zostawiają otwarte rany, a to nic innego, jak zaproszenie dla infekcji grzybowych i bakteryjnych, np. szarej pleśni lub bakterioz. Osłabiona roślina gorzej znosi suszę czy przymrozki. Regularny monitoring i szybka interwencja są kluczowe, aby ochronić rośliny. Udowodniono, że wykazuje jednak pewne cechy odporności na stosowanie ciągle tych samych preparatów, w celu pozbycia się jej.

Popularne środki, które ograniczają bytowanie pchełki rzepakowej dostępne na wPolu.pl

Decis Expert 100 EC 250 ml

69,50zł

Belem 0,8 MG 1,2 kg

38,00zł

Carnadine 200 SL 0,25 L

60,60zł

Inazuma 130 WG 1 kg

244,60zł

~~269,70zł~~

Karate Zeon 050 CS 1 L

159,00zł

2. Gdzie występuje pchełka rzepakowa?

Szkodnik najbardziej aktywny jest w ciepłe, suche dni, szczególnie wiosną i latem, gdy temperatura gleby przekroczy 10°C. Wiosenne chrząszcze zaczynają intensywne żerowanie na młodych roślinach kapustnych lub rzepaku ozimym. Samice składają jaja u podstawy roślin, w glebę, najczęściej w maju–czerwcu. Po około 1–2 tygodniach wylęgają się larwy, które rozpoczynają podziemne żerowanie. Wgryzają się do ogonków liściowych, nerwów głównych liści oraz dolnych części pędu. Żerują wewnątrz tkanek przewodzących. Od razu efektów bytowania larw nie widać, ale po czasie prowadzi ono do zwiędnięcia pojedynczych liści czy ich deformacji czy zwiększenia podatności na patogeny glebowe i infekcje grzybowe oraz powoduje opóźniony wzrost rośliny: mniejsze, nieregularne liście i wolniejsze przyrosty.

Warto wiedzieć, że pogoda w dużej mierze odpowiada za występowanie pchełki rzepakowej. Takie czynniki, jak łagodne zimy, ciepła i sucha wiosna czy lato to idealne warunki dla rozwoju tych chrząszczy. Wysokie temperatury w wczesną wiosną czyli w marcu i kwietniu przyspieszają jej aktywność. Z pewnością w strefie wysokiego ryzyka są rolnicy, którzy uprawiają na glebach lekkich i dobrze nasłonecznionych – są to idealne warunki dla rozwoju pchełki rzepakowej. Gdy uprawiasz rzepak lub warzywa kapustne dobrze jest co roku uwzględnić pchełkę w planie ochrony roślin na każdy sezon. W rzepaku ozimym i jarym chrząszcz ten ma główne źródło pożywienia i i jest to miejsce składania jaj. Kapusta, kalafior, rzodkiew, brukiew, brokuł – tu występuje zwłaszcza w fazie siewek. Pojawi się także na plantacjach ekologicznych atakując zazwyczaj gorczycę , rukolę czy rzeżuchę. Wstępuje w całej Polsce, zwłaszcza w rejonach, gdzie uprawia się rzepak.

3. Pchełka rzepakowa - jak zwalczać?

Jedną z metod są agrotechniczne techniki np. nie uprawianie tych samych upraw rok po roku na tym samym polu. Zachowanie 3-letniej przerwy powoduje, że populacja pchełki zmniejsza się. Głęboka orka także likwiduje zimujące chrząszcze. Regularnie należy także zwalczać chwasty, które są alternatywnym pokarmem dla pchełki np. tasznik pospolity, gorczyca polna, stulicha psia, rzodkiew świrzepa, pieprzyca siewna i dzika czy bniec biały. Zanim wzejdą uprawy chrząszcze mają co zjeść dzięki chwastom dlatego dzięki nim mogą przetrwać. Pchełki wykorzystują także chwasty do rozmnażania się, potem do migracji na uprawy właściwe. Pchełki rzepakowe można także odławiać, ale ta metoda sprawdza zazwyczaj na małych powierzchniach.

Przyciągane są przez kolor żółty, ponieważ przypomina im kolor młodych liści rzepaku i kapusty dlatego można stosować specjalne tablice pokryte substancją klejącą, do której przyczepiają się chrząszcze np. Horiver żółte tablice lepowe wetstick Koppert.

Jedną z najczęściej stosowanych substancji czynnych do zwalczania pchełki rzepakowej jest deltametryna np. Decis Expert 100 EC. Skuteczna w ograniczaniu pchełki rzepakowej jest cypermetryna, szeroko stosowany w ochronie roślin jest np. Belem 0,8 MG. Rolnicy często sięgają też po produkty zawierające acetamipryd np. Carnadine 200 SL, lub Los Ovados 200 SE działający także na larwy czy Kestrel 200 S. Szybkie działanie wykazują także środki mające w składzie substancję Lambda-cyhalotryna np. Karate Zeon 050 CS (profesjonalne stosowanie) lub Karate Zeon 050 CS (nieprofesjonalne stosowanie)