ŚRODKI NA TANTNISIA

Tantniś krzyżowiaczek, Plutella xylostella, jest niewielkim motylem, jednym z najważniejszych szkodników roślin kapustowatych, takich jak kapusta, brokuł, kalafior, czy jarmuż. Duże zagrożenie stanowi w rzepaku. Owad jest żarłoczny, płodny i szybko rozwijający się. W ciągu roku może pojawić się 3-4 pokolenia tego szkodnika​​. Szczególnie szkodliwe są gąsienice, które mogą wygryzać dziury w liściach warzyw kapustnych, co jest typowe od czerwca do września​​.

Charakterystyka i rozpoznanie tantnisia

Tantniś to mały motyl o pstrokatym ciele barwy szarobrązowej. Dorasta do 8 mm długości, przy czym rozpiętość skrzydeł wynosi 15-18 mm. Skrzydła przednie są dłuższe i węższe niż tylne, z charakterystycznym szarym, brązowym lub zielonkawym odcieniem. Skrzydła przednie mają unikalny wzór z ciemnymi plamami i przypominającymi krzyż liniami. Ciało jest smukłe, z wąską głową i odwłokiem.

Larwy to zielone gąsienice z czarnymi głowami, o długości 10-14 mm. Aktywnie żerują na liściach, powodując charakterystyczne dziury i uszkodzenia liści. Uszkodzenia te to zwykle niewielkie otwory w postaci okienek. Owady zjadają miękisz, pomijają jednak cienką skórkę, która znajduje się na powierzchni liści. Przy dużym nasileniu w rzepaku szkieletuje liście. Największe szkody wyrządzają gąsienice pierwszego pokolenia, ponieważ żerują na młodych roślinach, które rozpoczynają zawiązywanie główek lub róży.

Stadia rozwojowe tantnisia

Tantniś  przechodzi przez typowe dla motyli stadia rozwojowe, które obejmują jajo, larwę (gąsienicę), poczwarkę i dorosłego motyla. Oto szczegółowy opis każdego z tych etapów:

• Jajo: Samica tantnisia krzyżowiaczka składa jaja na roślinach kapustowatych. Są one jasno-zielone lub żółtawe. Znajdują się one w zagłębieniach liści, wzdłuż ich nerwów. Jedna samica może złożyć od 150 do 200 jaj.
• Larwa (gąsienica): Po wykluciu się z jaj, gąsienice zaczynają żerować na liściach roślin kapustowatych. Ich wysoka szkodliwość powodowana jest wygryzaniem dziur w liściach. Gąsienice przechodzą przez kilka linień, zwiększając swoją wielkość, zanim przejdą w kolejne stadium.
• Poczwarka: Po osiągnięciu odpowiedniej wielkości, gąsienica przekształca się w poczwarkę. W tym stanie tantniś krzyżowiaczek przechodzi metamorfozę, transformując się z larwy w dorosłego motyla. Poczwarka często umiejscowiona jest na roślinach żywicielskich lub w ich pobliżu.
• Dorosły motyl: Po zakończeniu metamorfozy z poczwarki wyłania się dorosły motyl. Motyle tantnisia krzyżowiaczka są stosunkowo niewielkie i rozpoczynają proces rozrodu, składając jaja na roślinach kapustowatych, co rozpoczyna kolejny cykl życiowy.

Warto zaznaczyć, że w ciągu roku może pojawić się kilka pokoleń tantnisia krzyżowiaczka, co sprawia, że jest on szczególnie szkodliwym szkodnikiem dla upraw kapustowatych. Kontrola i zarządzanie tymi stadiami jest kluczowa dla ograniczenia szkód w uprawach.

Zwalczania tantnisia - preparaty, opryski na tantnisia krzyżowiaczka

Metody naturalne

Do walki z tantnisem zaleca się najpierw stosowanie naturalnych środków opartych na ziołach, a więc wyciągi i wywary:

• Wywar z krwawnika pospolitego
  • Przygotowanie: Zalej 1 kg świeżych lub 100 g suszonych roślin krwawnika 10 litrami wody, pozostaw na 24 godziny, a potem gotuj przez 30 minut.
  • Przechowywanie: Gorący wywar należy przelać do słoików i szczelnie zamknąć. Tak przygotowany wywar można przechowywać do 3 miesięcy.
  • Stosowanie: Opryskuj rośliny kapustne wywarem (bez rozcieńczania) w celach profilaktycznych lub po wykryciu pierwszych gąsienic i uszkodzeń na liściach.
• Wyciąg z rumianku pospolitego
  • Przygotowanie: 300 g świeżego ziela rumianku lub 100 g suszu zalej 1 litrem wody o temperaturze ok. 70°C i odstaw na 12-24 godziny.
  • Stosowanie: Opryskuj kapusty wiosną, rozcieńczając wyciąg w stosunku 1:5, jako środek zapobiegawczy przeciwko tantnisowi krzyżowiaczkowi.
• Wyciąg z wrotyczu pospolitego
  • Przygotowanie: 300 g świeżego ziela wrotyczu lub 30 g suszu zalej 10 litrami wody i odstaw na 24 godziny.
  • Stosowanie: Rozcieńcz wyciąg w stosunku 1:2 i opryskuj po pojawieniu się pierwszych gąsienic tantnisia.
• Wywar z liści pomidora
  • Przygotowanie: Gotuj 100 g świeżych liści i łodyg pomidora w 1 litrze wody przez 30 minut, a następnie odstaw na 2 godziny.
  • Stosowanie: Przed opryskiem rozcieńcz wywar w stosunku 1:4. Skuteczny również przeciwko innym szkodnikom kapusty.

Doskonale sprawdzą się też pułapki pozwalające kontrolować populację i odławiać szkodniki, np.:

• Pułapki feromonowe: Odławianie motyli do pułapek feromonowych jest to skutecznym sposobem na zmniejszenie populacji dorosłych motyli.

Metody biologiczne

Wykorzystać możemy również biologiczne środki owadobójcze zawierające bakterie, w tym Bacillus thuringiensis (Bt). Jest to bakteria, która produkuje toksyny zabójcze dla niektórych gatunków gąsienic, w tym gąsienic tantnisia krzyżowiaczka. Preparaty na bazie Bt są bezpieczne dla ludzi, zwierząt i środowiska, ale skuteczne w zwalczaniu gąsienic szkodników.

Insektycydy i opryski na tantnisia

Gdy metody biologiczne i naturalne okazują się niewystarczające, należy zastosować środki ochrony roślin i preparaty chemiczne. Chemiczne środki ochrony roślin stosuje się po przekroczeniu progu zagrożenia. Dla roślin uprawnych próg ten wynosi od 1 do 5 gąsienic na 10 roślinach. Ekonomiczny prób szkodliwości (ryzyko dużych strat) to 1 gąsienica na roślinę. W obu przypadkach stosuje się insektycydy.

Zabieg najlepiej wykonywać o poranku, wtedy gąsienice są mało aktywne i ruchliwe. Środki ochrony roślin stosuje się naprzemiennie, gdyż szkodniki szybko uodparniają się na nie. Walka z tantnisiem krzyżowiaczkiem nie jest trudna, ale wymaga systematyczności. Należy regularnie zaglądać do warzywnika i oprócz pielenia, nawadniania czy nawożenia, sprawdzać stan roślin.

Stosowanie chemii w ogrodnictwie wymaga ostrożności i zgodności z lokalnymi przepisami dotyczącymi ochrony roślin. Jakie są najlepsze środki ochrony roślin na tantnisia?

Najlepsze środki do zwalczania tantnisia krzyżowiaczka na wpolu.pl

Przedstawiamy Faffirchemiczne preparaty do zwalczania tantnisia krzyżowiaczka dostępne w naszym sklepie ogrodniczym:*

• Affirm 095 SG - środek owadobójczy w formie granul o działaniu kontaktowym i żołądkowym na szkodniki oraz wgłębnym i translaminarnym na roślinę. Zawiera benzoesan emamektyny.
• Coragen 200 SC - środek owadobójczy w formie koncentratu stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą o działaniu kontaktowym i żołądkowym na szkodniki oraz powierzchniowym i wgłębnym na roślinę. Zawiera chlorantraniliprol (Rynaxypyr®).
• Cyperkill Max 500 EC - insektycyd o działaniu kontaktowym i żołądkowym do zwalczania szkodników ssących i gryzących, na roślinie działa powierzchniowo. Zawiera cypermetrynę.
• Inazuma 130 WG - środek owadobójczy o działaniu kontaktowym i żołądkowym, na roślinie działający powierzchniowo, wgłębnie, a także systemicznie. Zawiera acetamipryd i lambda-cyhalotrynę.
• Karate Zeon 050 CS - środek owadobójczy o działaniu kontaktowym i żołądkowym, na roślinie działa powierzchniowo. Zawiera lambda-cyhalotrynę.
• Sherpa 100 EC - środek do zwalczania szkodniki gryzące i ssące, zabezpieczający surowiec drzewny i zwalczający szkodniki wtórne. Działa kontaktowo i żołądkowo, a na roślinie powierzchniowo. Zawiera cypermetrynę.
• Benevia 100 OD - insektycyd o działaniu kontaktowym i żołądkowym, a na roślinie wgłębnym i translaminarnym. Wpływa na różne stadia rozwojowe różnych szkodników. Zawiera cyjanotraniliprol.

Preparaty biologiczne dostępne na wpolu.pl:*

• Delfin WG - selektywny biologiczny środek owadobójczy o działaniu żołądkowym zawierający bakterie Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki szczep SA-11.
• DiPel DF - biologiczny insektycyd do selektywnego zwalczania gąsienic motyli zawierający bakterie Bacillus thuringiensis var. kurstaki szczep ABTS 351.
• XenTari WG - biologiczny insektycyd do selektywnego zwalczania gąsienic motyli zawierający bakterie Bacillus thuringiensis var. aizawai szczep ABTS-1857.
• Lepinox Plus - biologiczny środek owadobójczy do efektywnej kontroli gąsienic motyli z bakteriami Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki szczep EG 2348.

Tantniś - zapobieganie

Aby zapobiec pojawianiu się tantnisia krzyżowiaczka w ogrodach, można zastosować szereg ekologicznych metod, które są skuteczne i przyjazne dla środowiska.

Oto kilka sposobów na zapobieganie pojawianiu się tego szkodnika:

• Unikanie uprawy roślin kapustowatych koło siebie: Ważne jest, aby nie zakładać grządek warzywnych z roślinami kapustowatymi w bezpośrednim sąsiedztwie pól z rzepakiem, który jest miejscem zimowania tego szkodnika.
• Usuwanie resztek roślinnych: Po zakończeniu uprawy należy usunąć resztki roślinne, na których zimują szkodniki w postaci poczwarek, a następnie przekopać ziemię.
• Usuwanie chwastów: Należy usuwać chwasty rosnące na grządkach i w ich pobliżu, zwłaszcza chwasty z rodziny kapustowatych, gdyż kwiaty chwastów przyciągają dorosłe motyle.
• Głęboka orka: Aby zapobiegać rozwojowi szkodnika, należy wykonać głęboką orkę przedzimową.
• Przeorać lub przekopać całą uprawę po zbiorach: Zapobiega to pozostawieniu resztek, w których szkodnik może zimować w postaci poczwarki lub motyla.
• Stosowanie roślin pułapkowych: Jarmuż można wysiać dookoła grządek z kapustą jako roślinę pułapkową. Szkodnik w pierwszej kolejności zaatakuje jarmuż, umożliwiając łatwiejsze zwalczanie.
• Stosowanie osłon z włóknin lub siatek: Tworzą one barierę mechaniczną, uniemożliwiającą dostęp szkodnika do roślin.
• Deszczowanie roślin kapustnych: Intensywne opady deszczu mogą zmniejszać liczebność gąsienic, jednak zwiększa to ryzyko wystąpienia chorób grzybowych.

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.