Brunatna plamistość liści

Brunatna plamistość liści to choroba roślin, która może dotykać różne gatunki, w tym rośliny uprawne, drzewa i krzewy. Jest to choroba grzybowa, wywoływana przez różne gatunki grzybów, a jej charakterystycznym objawem są brunatne, często okrągłe plamy na liściach.

Brunatna plamistość liści – objawy i rozpoznanie

Brunatna plamistość liści występuje w wielu uprawach, w tym w zbożach (pszenica ozima i jara, żyto, pszenżyto, rzadziej jęczmień), burakach cukrowych i ćwikłowych, pomidorach i papryce. Patogeny odpowiedzialne za tę chorobę to między innymi Pyrenophora tritici-repentis (w przypadku zbóż) oraz Cladosporium fulvum (w przypadku pomidorów i papryki).

Objawy choroby

Brunatna plamistość liści zbóż to choroba, która początkowo objawiają się jako małe, brunatne, owalne plamy na liściach, często otoczone chlorotyczną obwódką. Plamy te mogą powiększać się i łączyć, powodując obumieranie i usychanie liści. W okresie wegetacji objawy porażenia obserwowane są szczególnie w fazie krzewienia i strzelania w źdźbło. Warto zauważyć, że objawy brunatnej plamistości liści mogą być mylone z objawami innych chorób grzybowych, takich jak septorioza paskowana liści pszenicy. Dlatego ważne jest dokładne rozpoznanie choroby, które może wymagać analizy laboratoryjnej, szczególnie w przypadku niepewności co do rodzaju patogenu.

W przypadku brunatnej plamistości liści buraka, porażenia liści objawiają się w postaci nieregularnych, szarych lub brunatnych plam o średnicy 5-10 mm.

Przy brunatnej plamistości liści pomidora i papryki na liściach pojawiają się początkowo małe, żółte plamy, które wraz z rozwojem choroby stają się brunatne, z aksamitnym, szarym nalotem na spodzie liścia.

Warunki Rozwoju Brunatna Plamistości Liści

Rozwojowi brunatnej plamistości liści sprzyjają optymalne warunki pogodowe, częste opady, wysoka wilgotność powietrza oraz temperatury w zakresie 17-20°C. Infekcja rozpoczyna się, gdy zarodniki grzyba, produkowane przez stadium konidialne, osadzają się na mokrych liściach. Grzyb może także zimować na resztkach roślin, co sprzyja jego rozprzestrzenianiu się w kolejnym sezonie. W przypadku upraw zbóż duże zagrożenie stanowią uproszczone systemy uprawy, szczególnie bezorkowe, gdzie siane są zboża po zbożach. Choroba może znacząco wpływać na plon uprawy, szczególnie gdy następuje zasychanie i zamieranie liści, ograniczając zdolność rośliny do fotosyntezy.

Brunatna plamistość liści – metody zwalczania i leczenia

Zwalczanie brunatnej plamistości liści obejmuje zarówno metody agrotechniczne, jak i chemiczne.

W ochronie zbóż jarych i ozimych zaleca się wykonanie oprysku w odpowiednim terminie, przy użyciu fungicydów zawierających substancje czynne takie jak triazole, strobiluryny, karboksyamidy. Kluczowe jest tutaj przyjęcie przemyślanej strategii ochrony fungicydowej, polegającej na wykonaniu zabiegów T1, T2 i T3, które odnoszą się do różnych faz rozwojowych roślin, zaczynając od fazy krzewienia, jak i podczas strzelania w źdźbło oraz do końca fazy kłoszenia.

• Zabieg T1 –  ma na celu ochronę różnych gatunków zbóż przed chorobami atakującymi dolne części roślin, w tym brunatną plamistość liści. Wykonuje się go w fazie BBCH 30-31, czyli od fazy strzelania w źdźbło do fazy pierwszego kolanka. Stosuje się fungicydy o działaniu interwencyjnym, które mogą leczyć także infekcje jesienne i zapobiegać dalszemu rozwojowi choroby.
• Zabieg T2 – zabieg T2 przypada na fazę liścia flagowego zbóż (BBCH 37-39) i ma na celu ochronę górnych liści przed grzybami, w tym brunatną plamistość liści. Wykonuje się go od fazy liścia podflagowego do fazy liścia flagowego lub do początku kłoszenia. Zalecane są preparaty z substancją aktywną z grupy strobiluryn, np. azoksystrobina, uwzględniając przy tym rodzaj fungicydów użytych podczas T1.
• Zabieg T3 – ostatni zabieg fungicydowy T3 wykonuje się po fazie kłoszenia, a jego celem jest zabezpieczenie kłosów przed chorobami, w tym brunatną plamistość liści. Zalecane są preparaty dwuskładnikowe z substancjami czynnymi takimi jak metkonazol, tebukonazol oraz protiokonazol.

W przypadku buraków cukrowych skuteczne są preparaty zawierające difenokonazol, azoksystrobinę i tebukonazol.

Dla pomidorów i papryki ważne jest unikanie nadmiernego zwilżenia liści i stosowanie odpowiednich środków grzybobójczych po zaobserwowaniu pierwszych objawów choroby. Ważne jest, aby zabiegi były przeprowadzane w sposób zapobiegawczy i interwencyjny, z uwzględnieniem specyfiki danego gatunku oraz warunków panujących w uprawie.

Przykłady różnych środków ochrony roślin stosowanych w ochronie upraw przed brunatną plamistością*:

• Orius Extra 250 EW (tebukonazol)
• Kier 450 SC (azoksystrobina, difenokonazol, tebukonazol)
• Priaxor (piraklostrobina, fluksapyroksad)
• Dagonis (difenokonazol, fluksapyroksad)
• Kendo 50 EW (cyflufenamid)
• Soligor 425 EC (protiokonazol, spiroksamina, tebukonazol)
• Tern Turbo 750 (fenpropidyna)

Brunatna plamistość liści – zapobieganie i profilaktyka

Zapobieganie brunatnej plamistości liści obejmuje praktyki takie jak:

• Odpowiednie przyoranie resztek pożniwnych,
• zwalczanie perzu (w przypadku zbóż),
• rozluźnienie płodozmianu, unikanie monokultur,
• dobór odpornych odmian,
• utrzymanie porządku na plantacji oraz unikanie nadmiernego nawadniania,
• odkażanie narzędzi ogrodniczych, odpowiednia rozstawa roślin oraz regularne wietrzenie szklarni.

W każdym przypadku brunatna plamistość liści może powodować poważne zagrożenie dla zdrowia roślin i może prowadzić do znaczących strat w plonach. Ważne jest monitorowanie upraw i wczesne interweniowanie, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się i szkodliwość choroby.

​

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.