ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN NA OPUCHLAKI

Ten niewielki chrząszcz daje się we znaki zarówno ogrodnikom, jak i rolnikom, jako że żywi się różnymi roślinami. Rozmnaża się bardzo szybko, przez co w tym samym czasie można spotkać osobniki w różnych fazach rozwoju, co utrudnia ich zwalczanie. Jak zatem radzić sobie z tym szkodnikiem? Jakie środki ochrony roślin na opuchlaka wybrać? Jakie środki zapobiegawcze zastosować?

Charakterystyka i rozpoznanie opuchlaków

Opuchlaki należą do rodzaju chrząszczy z rodziny ryjkowcowatych (Curculionidae). W Polsce występują różne rodzaje tego szkodnika, przy czym najbardziej popularnym jest opuchlak truskawkowiec (Otiorhynchus sulcatus) znany z atakowania truskawek, choć nie ogranicza się tylko do nich. Dorosłe osobniki mogą powodować znaczne szkody w uprawach truskawek, żerując na liściach i pąkach kwiatowych. Szczególnie szkodliwe są jednak larwy, które podgryzają korzenie roślin, co może powodować ich obumieranie. Opuchlaki mogą bytować w glebie od kwietnia do października.

Dorosłe chrząszcze charakteryzują się brązowo-czarnym pancerzem z charakterystycznymi jaśniejszymi żeberkami oraz plamkami, a także trzema parami odnóży. Larwy są koloru jasnokremowego i mają ciemną głowę.

​Zwalczanie dorosłych chrząszczy może być trudne, ponieważ są aktywne głównie nocą, a larwy żyją pod ziemią, gdzie mogą zimować, jeśli nie zdążyły się przepoczwarzyć w pierwszym roku.

Cykl rozwoju opuchlaka

Opuchlak truskawkowiec to gatunek rozmnażający się przez partenogenezę, co oznacza, że wszystkie osobniki są samicami i mogą składać jaja bez zapłodnienia przez samce. Jaja są składane od lipca do października, mają białą barwę i około 0,7 mm średnicy. Larwy, które z nich się wykluwają, są białe, przeźroczyste lub lekko różowe z czerwonobrązową głową, pozbawione nóg i osiągają maksymalną długość około 12 mm, często zwijają się w kształt litery C. Żyją w glebie, gdzie żerują na korzeniach. Zimują w stanie larwalnym, przepoczwarzając się w niej na wiosnę. W uprawach zewnętrznych wykluwa się jedno pokolenie rocznie. Szkodnik ten ma ograniczoną zdolność do rozprzestrzeniania się, ponieważ nie potrafi latać, jego rozprzestrzenianie na dłuższe dystanse zwykle następuje za pośrednictwem zakażonego materiału roślinnego.

Żerowanie opuchlaków

Dorosłe osobniki wygryzają dziury w liściach, tworząc owalne wygryzienia brzegów blaszki liściowej. Atakują różne grupy roślin, często te o mięsistych i grubych liściach. Opuchlaki żerują na roślinach ozdobnych takich jak cis, azalia czy rododendron oraz na krzewach owocowych, np. w truskawkach i malinach. 

Larwy opuchlaka, które są w ziemi, żerują na systemie korzeniowym roślin. Wyrządzone szkody początkowo prowadzą do zaburzenia w pobieraniu składników odżywczych i wody. Bardzo duże uszkodzenia systemu korzeniowego mogą doprowadzić do więdnięcia, a nawet zamierania całych roślin.

Duża presja szkodnika może doprowadzić do utraty całej plantacji. Larwy opuchlaków mogą żerować już w temperaturze około  0°C. Larwa przeistacza się w poczwarkę, a następnie osobnika dorosłego.

Zwalczanie opuchlaków – metody biologiczne

• Klozer* – jest to szczepionka mikoryzowa zawierająca mieszaninę grzybów owadobójczych z rodzajów Beauveria i Metarhizium. Ta mieszanina mikroorganizmów atakuje larwy szkodnika, zabijając je w ciągu 7–10 dni od zakażenia, a następnie wykorzystuje je jako składniki odżywcze do rozprzestrzeniania się i zakażania kolejnych larw. Preparat nie tylko ogranicza działalność patogenów glebowych, ale też poprawia jakość gleby.
• Larvanem / Entonem* – skutecznie zwalcza młode stadia rozwojowe różnych szkodników, w tym opuchlaka. Zastosowanie pożytecznych nicieni zawieszonych w żelu pozwala na penetrację i zniszczenie szkodnika poprzez uwolnienie bakterii rozkładających tkanki. Efekt widoczny jest po kilku dniach. Aplikacja wymaga wilgotnego podłoża przez co najmniej 14 dni. Optymalne terminy zwalczania  to połowa kwietnia do końca maja oraz połowa sierpnia do końca września, a dla chrabąszcza majowego – połowa czerwca do połowy sierpnia. Nicienie efektywnie atakują tylko larwy jedno-dwuletnie. Optymalna temperatura gleby w przypadku stosowania preparatu Larvanem to od 19°C do 33°C, a w przypadku preparatu Entonem to od 14°C do 26°C, choć badania firmy Koppert pokazują, że Entonem może dawać świetne rezultaty w warunkach, w których temperatura waha się pomiędzy 5 a 14°C.
• SoilControl* – to mikrobiologiczny naturalny preparat doglebowy. Zawarte w preparacie wyselekcjonowane pożyteczne mikroorganizmy glebowe wzmacniają naturalną tolerancję roślin na żerowanie szkodników. Ponadto stwarza niekorzystne środowisko glebowe do  bytowania szkodników, w tym do zimowania.

Klienci którzy kupili dany produkt, coraz częściej wracają do biologicznych metod zwalczania szkodników. 

Zwalczanie opuchlaków – metody chemiczne

Zwalczanie opuchlaków jest wyzwaniem ze względu na ich szybkie rozmnażanie. Dlatego zalecane się m.in. użycie preparatu Mospilan 20 SP* wieczorem lub w nocy. Zaleca się powtarzanie oprysków 2-3 razy w dwutygodniowych odstępach. Mospilan 20 SP to preparat na opuchlaki, który jako jedyny preparat przeznaczony jest do stosowania po zbiorach. Stosowanie preparatu zwalcza również inne owady takie jak mszyce czy stonkę ziemniaczaną.

Przykładowy zalecany roztwór dla roślin ozdobnych  to 10 g preparatu na ok. 20 l wody.

Ważne! Wybierając środki ochrony roślin, przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Środków specjalistycznych mogą używać osoby posiadające kwalifikacje wymagane od osób nabywających  środki ochrony roślin. Wymagane jest też szkolenie chemizacyjne.

Opuchlaki – zapobieganie

W celu zapobiegania obecności szkodników w naszych uprawach zaleca się podjąć następujące środki prewencyjne:

• monitorowanie: należy regularnie weryfikować uprawy na obecność owadów, aby móc szybko zareagować w przypadku wykrycia problemu;
• kontrola biologiczna: zaleca się wykorzystanie naturalnych drapieżników, takich jak niektóre gatunki biegaczowatych czy nicieni entomopatogenicznych (Heterorhabditis bacteriophora), które mogą atakować szkodliwe organizmy glebowe;
• środki kulturowe: odpowiedni płodozmian, usuwanie resztek roślinnych, które mogą stanowić schronienie dla szkodników oraz stwarzanie niekorzystnych warunków dla rozwoju szkodników, np. orka na zimę;
• metody mechaniczne: na przykład stosowanie pułapek feromonowych lub pułapek świetlnych do monitorowania i redukcji populacji chrząszczy;
• wyciągi naturalne: naturalny preparat na pędraki, np. z wrotyczu, można zrobić w domu i zastosować w ogrodzie w formie oprysku nadziemnych części roślin lub podlewania przy pomocy konewki.

​Zabieg preparatem na bazie wyciągu z wrotyczu zaleca się wykonać kilka razy w ciągu roku. W pobliżu tarasu i miejsc, gdzie trzymamy jedzenie, możemy wykonać oprysk lub podlać rośliny mydłem potasowym z piołunem, lub wrotyczem.

Jeśli mimo zastosowanych środków zapobiegawczych dojdzie do silnego porażenia plantacji przez szkodniki, wtedy należy sięgnąć po środki chemiczne.

Zapoznaj się z naszym artykułem o opuchlakach:

• OPUCHLAKI - OBJAWY, ZWALCZANIE, OPRYSKI

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.