Co to jest miedź systemiczna?

Miedź systemiczna to nowoczesna forma miedzi stosowana w rolnictwie i ogrodnictwie, która – w przeciwieństwie do tradycyjnych środków miedziowych – wnika do wnętrza rośliny i przemieszcza się w jej tkankach. Dzięki temu działa nie tylko powierzchniowo, ale także od środka, chroniąc roślinę skuteczniej i dłużej.
Tradycyjne środki miedziowe (np. tlenochlorek miedzi, wodorotlenek miedzi) działają wyłącznie kontaktowo – tworzą warstwę ochronną na powierzchni rośliny, która zabija patogeny mające z nią kontakt. Są skuteczne, ale łatwo je zmywa deszcz, nie wnikają w głąb tkanek i nie chronią nowych przyrostów.

Do czego stosuje się miedź systemiczną?

Miedź systemiczna stosowana jest głównie w ochronie roślin przed chorobami grzybowymi i bakteryjnymi, ale pełni również funkcję nawozową, dostarczając roślinom niezbędnego mikroelementu – miedzi (Cu). Dzięki zdolności wnikania do tkanek i przemieszczania się w roślinie, zapewnia skuteczną ochronę „od środka”.

Główne zastosowania miedzi systemicznej:

• sadownictwo – ochrona jabłoni, grusz, wiśni, czereśni, brzoskwiń i innych drzew owocowych przed parchem, zarazą ogniową, plamistościami i bakteryjną zgorzelą
• warzywnictwo – zwalczanie chorób takich jak zaraza ziemniaczana, alternarioza, antraknoza, bakteryjna cętkowatość liści, mączniaki i zgnilizny
• uprawy jagodowe – borówka, malina, porzeczka, truskawka – ochrona przed szarą pleśnią, zamieraniem pędów i innymi infekcjami
• winorośl – ochrona przed mączniakiem rzekomym, czarną zgnilizną, antraknozą i chorobami drewna
• rośliny ozdobne i szklarniowe – stosowana profilaktycznie i interwencyjnie przy dużym zagrożeniu chorobami

Dodatkowo, miedź systemiczna bywa stosowana jako element nawożenia interwencyjnego, zwłaszcza w przypadku niedoborów miedzi w glebie lub przy warunkach utrudniających jej pobieranie (np. wysoki odczyn pH, niskie zasobności, stresy abiotyczne).

Kiedy i jak stosować miedź systemiczną?

Miedź systemiczną należy stosować profilaktycznie lub interwencyjnie w okresach największego zagrożenia chorobami grzybowymi i bakteryjnymi, ale zawsze z uwzględnieniem fazy rozwojowej roślin i warunków pogodowych.

Kiedy stosować?

• wczesna wiosna – przed i w trakcie pękania pąków (ochrona przed infekcjami pierwotnymi, np. rak bakteryjny, parch)
• okres kwitnienia – bardzo ważny moment dla ochrony przed patogenami, które infekują przez kwiaty (np. zaraza ogniowa, szara pleśń)
• po kwitnieniu i w fazie wzrostu owoców – dla zabezpieczenia młodych przyrostów i owoców przed wtórnymi infekcjami
• jesienią, po zbiorach – wzmacnia roślinę przed zimą i ogranicza rozwój patogenów zimujących na pędach i pąkach

Jak stosować?

• dolistnie, za pomocą opryskiwacza polowego lub sadowniczego – najlepiej rano lub późnym popołudniem, unikając upałów i silnego nasłonecznienia
• równomiernie pokrywając całą roślinę, zwłaszcza młode liście, pędy i kwiaty – to tam patogeny najczęściej wnikają
• zgodnie z zaleceniami producenta – dawki różnią się w zależności od formy miedzi (np. glukonian, chelat, nano-miedź)
• nie mieszać z preparatami o silnie zasadowym pH – może dojść do inaktywacji substancji czynnej

Wskazówki praktyczne:

• przestrzegaj okresu karencji przy uprawach jadalnych
• w uprawach ekologicznych wybieraj preparaty dopuszczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym
• unikaj nadmiernych dawek – zbyt dużo miedzi może powodować fitotoksyczność
• zmieniaj środki ochrony roślin – unikniesz ryzyka uodpornienia patogenów

Miedź systemiczna - dawkowanie

Dawkowanie miedzi systemicznej zależy od: rodzaju uprawy, fazy rozwojowej roślin, typu preparatu (np. glukonian miedzi, chelat, nanoCu) i stopnia zagrożenia chorobowego. Zalecane dawki są różne dla preparatów płynnych (np. glukonian miedzi, nanoCu) od 0,2 do nawet 4 l na hektar. Podobnie różne są dla preparatów w formie proszku lub granulatu czy cieczy do sporządzenia. Szczegółowe zalecenia dostępne są w ulotkach produktów.

Wpływ miedzi systemicznej na uprawy

Miedź systemiczna przynosi roślinom szereg korzyści, zarówno w zakresie ochrony przed chorobami, jak i ogólnego wsparcia fizjologicznego. Jej najważniejszą zaletą jest skuteczna ochrona przed chorobami – ogranicza rozwój groźnych patogenów grzybowych i bakteryjnych, takich jak parch, zaraza ziemniaczana, antraknoza, alternarioza, bakteryjna cętkowatość liści czy zaraza ogniowa.

Dzięki zdolności do wnikania w głąb rośliny, miedź systemiczna zapewnia dłuższe działanie ochronne, obejmujące również nowe przyrosty i liście pojawiające się po zabiegu.

Kolejnym atutem jest poprawa odporności roślin – miedź uczestniczy w procesach enzymatycznych oraz wzmacnia ściany komórkowe, co zwiększa tolerancję roślin na stresy abiotyczne (np. suszę) i uszkodzenia mechaniczne.

Jako mikroelement, miedź wpływa też na lepsze odżywienie i metabolizm, wspierając fotosyntezę, rozwój tkanek oraz prawidłowe dojrzewanie owoców.

Stosowanie miedzi systemicznej przekłada się również na wyższą jakość i wielkość plonu. Rośliny dają więcej plonu handlowego – mniej owoców jest uszkodzonych, zdeformowanych czy porażonych gniciem. Owoce charakteryzują się także lepszą trwałością pozbiorczą, a cały rozwój roślin jest bardziej wyrównany, co oznacza lepsze wykorzystanie składników pokarmowych i wody.