ŚRODKI NA BIELINKA KAPUSTNIKA I BIELINKA RZEPNIKA

W artykule skupimy się na charakterystyce, metodach zwalczania oraz zapobieganiu występowania dwóch znaczących szkodników upraw kapustowatych. Bielinek kapustnik (Pieris brassicae) i bielinek rzepnik (Pieris rapae) to motyle z rodziny bielinkowatych, które stanowią poważne zagrożenie dla roślin takich jak kapusta, brokuły czy kalafior. Ich cykl życiowy, w tym masowe składanie jaj i żerowanie gąsienic na liściach, prowadzi do znacznych strat w uprawach. Omówimy, jak rozpoznać te szkodniki, jakie są metody ich zwalczania oraz jak skutecznie zapobiegać ich pojawieniu się, aby chronić swoje uprawy.

Bielinki - charakterystyka i rozpoznanie

Bielinek kapustnik (Pieris brassicae) i Bielinek rzepnik (Pieris rapae) są szkodnikami roślin kapustowatych.

Dorosłe bielinki to dość duże białe motyle z rozpiętością skrzydeł 50-60 mm, różniące się detalami w ubarwieniu w zależności od płci i gatunku.

Gąsienice bielinka kapustnika są zielono-niebieskie z czarnymi pasami i mogą osiągać 4,5 cm długości, natomiast gąsienice bielinka rzepnika są jasnozielone z żółtymi pasami i osiągają około 30 mm długości. Żerują one na liściach roślin kapustnych, wygryzając w nich otwory i prowadząc do gołożerów​​​​​​​​​​​​. Gąsienice kapustnika i rzepnika stanowią główne zagrożenie dla upraw roślin kapustowatych, takich jak kapusta, brokuły, kalafior, czy rzepa. Powodują one szkody przez wygryzanie dziur w liściach, czasem zjadając całe blaszki liściowe, co prowadzi do gołożerów. W przypadku kalafiorów i brokułów mogą zniszczyć duże części róży. W uprawach kapusty gąsienice drążą chodniki w luźnych główkach, uszkadzając je i zanieczyszczając odchodami​​​​​​.

Bielinek kapustnik i bielinek rzepnik - zwalczanie

Skuteczne zwalczanie bielinków wymaga metod prewencyjnych i aktywnych. Prewencyjnie zaleca się pozbywanie się resztek roślinnych po zbiorach oraz regularne odchwaszczanie grządek. W okresie masowego pojawienia się gąsienic stosuje się środki chemiczne, takie jak insektycydy, a także metody biologiczne, w tym preparaty bakteryjne.

Przed zastosowaniem środków chemicznych należy dokładnie ocenić stan uprawy i ustalić, czy przekroczony został próg szkodliwości, który dla bielinka kapustnika wynosi 1 gąsienicę na 40 roślin, a dla bielinka rzepnika 1-2 gąsienice na 10 roślin.

Zaobserwować można minimum dwa pokolenia tego szkodnika. Pierwsze pojawia się pod koniec zimy z zamiarem złożenia jaj na chwastach blisko upraw. Samica kapustnika jest zdolna do złożenia do 500 jaj, które są przez nią przytwierdzane do spodniej strony liści. Drugie pokolenie, które wykluje się z jaj złożonych na początku sezonu, powoduje najgorsze zniszczenia w roślinach z rodziny kapustowatych: w kapuście, brokułach, kalafiorach, ale również w rzepaku czy rzodkwi. Co więcej, okres od złożenia jaj do momentu wyklucia trwa jedynie tydzień - gąsienica kapustnika natychmiast zaczyna atakować liście roślin uprawnych, co ma miejsce pomiędzy lipcem a wrześniem. Podczas właściwych warunków atmosferycznych, zaobserwowane jest nawet trzecie pokolenie szkodnika, które jest najaktywniejsze w październiku. 

Zwalczanie bielinków powinno odbywać się na wczesnym etapie ich życia, najlepiej podczas masowego składania jaj. Stosuje się różne metody zwalczania, w tym chemiczne, biologiczne, oraz praktyki agrotechniczne. Przykładowe środki chemiczne to lambda-cyhalotryna oraz deltametryna. Stosuje się je również do zwalczania innych szkodników, takich jak mszyce, stonkę ziemniaczaną, pchełkę rzepakową, chowacza podobnika czy skrzypionki. Dlatego zasadnicze jest zawsze dokładne zapoznawanie się z zaleceniami producenta na opakowaniu produktu.  W przypadku bielinków skuteczne mogą być także preparaty bakteryjne, np. Spintor 240 SC. Ważne jest regularne odchwaszczanie grządek oraz niszczenie resztek roślinnych po zbiorach, ponieważ chwasty mogą przyciągać dorosłe motyle. W naszym sklepie internetowym znajdują się zwrówno chemiczne środki ochrony roślin o działaniu kontaktowym i żołądkowym do stosowania w formie oprysków, jak i preparaty biologiczne.

Środki ochrony roślin do zwalczania bielinków*:

• Decis Mega 50 EW zawierający deltametrynę,
• Karate Zeon 050 CS zawierający lambda-cyhalotrynę,
• Coragen 200 SC z chlorantraniliprolem,
• Affirm 095 SG zawierający benzoesan emamektyny.

Środki biologiczne na bielinki - ochrona ekologiczna*:

• Lepinox Plus - insektycyd biologiczny z bakteriami Bacillus thuringiensis o działaniu żołądkowym, zakwalifikowany do stosowania w rolnictwie ekologicznym,
• Spintor 240 SC - zawierający neurotoksynę spinosad, zakwalifikowany do stosowania w rolnictwie ekologicznym,
• Delfin WG - preparat mikrobiologiczny na bazie zarodników i kryształów Bacillus thuringiensis spp. kurstakis o działaniu żołądkowym, zakwalifikowany do stosowania w rolnictwie ekologicznym,
• Dipel DF - biologiczny środek owadobójczy z bakteriami Bacillus thuringiensis var. kurstaki, zakwalifikowany do stosowania w rolnictwie ekologicznym.

Bielinki - zapobieganie

Aby zapobiec masowemu występowaniu tych szkodników, kluczowe jest monitorowanie ich obecności oraz odpowiednia gospodarka resztkami pożniwnymi. Statystycznie, bielinek jest lepiej zwalczanym szkodnikiem, co potwierdzają rolnicy i hodowcy, notując coraz mniejsze szkody. Regularne odchwaszczanie oraz niszczenie resztek roślin po zbiorach pomaga ograniczyć liczbę miejsc, gdzie mogą zimować poczwarki. Zapobieganie polega również na odpowiednim planowaniu upraw, aby unikać nadmiernej obecności roślin, które mogą stanowić pożywienie dla bielinków. Stosowanie środków owadobójczych powinno być używane w momencie przekroczenia progu szkodliwości. Stosowanie insektycydów wymaga zapoznania się i przestrzegania zasad zawartych w etykiecie produktu.

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.