ŚRODKI NA ZMIENIKI

Zmieniki (Lygus sp.), w tym szczególnie zmienik lucernowiec, są szkodnikami znacząco wpływającymi na uprawy roślin jagodowych w Polsce. Atakują przede wszystkim rośliny bobowate, ale również często występują na truskawkach i malinach. Szkodliwość zmieników polega na wysysaniu soków z liści, pąków kwiatowych i kwiatów, co prowadzi do ich opadania. Ponadto, owady te mogą przyczyniać się do rozprzestrzeniania chorób wirusowych i bakteryjnych. Szkodniki te stanowią poważne wyzwanie dla rolników, wymagając efektywnych strategii ochrony roślin.

Zmienik – charakterystyka i rozpoznanie

Zmienik to owad należący do rodziny pluskwiaków różnoskrzydłych, który często występuje jako szkodnik upraw rolniczych. Posiada wydłużone lekko owalne ciało, które w zależności od gatunku osiąga długość od 4 do 8 mm. Zmieniki przechodzą przez kilka stadiów larwalnych przed osiągnięciem dojrzałości. Zabarwienie dorosłych osobników jest zmienne – od zielonkawego poprzez żółty do brązowego. Larwy są jasnozielone, bezskrzydłe i podobne do dorosłych, a skrzydła wykształcają się u nich w miarę dojrzewania. Cykl życiowy zmieników obejmuje kilka pokoleń w ciągu roku, a ich aktywność jest największa w cieplejszych miesiącach.

Najpopularniejsze gatunki zmieników w Polsce

Najbardziej popularne gatunki to:

• zmienik lucernowiec (Lygus rugulipennis),
• zmienik bylinowiec (L. lucorum),
• zmienik złocieniak (L. campestris),
• zmienik ziemniaczak (L. pratensis).

Szkodliwość i objawy żerowania zmieników

Zmieniki są szkodnikami polifagicznymi, co oznacza, że żerują na wielu gatunkach roślin. Uszkadzają rośliny, wysysając soki z liści, pąków, kwiatów i owoców. Ich żerowanie objawia się zniekształceniami owoców. Są drobne, spłaszczone, a ich wierzchołek jest twardy, ciemnozielony. Uszkodzone pąki kwiatowe i zawiązki często przedwcześnie zamierają i opadają. Zmieniki mogą również przenosić patogeny, co dodatkowo zwiększa szkody w uprawach.

Warto zaznaczyć, że nie wszystkie deformacje owoców są wynikiem działania zmieników – mogą one być również spowodowane innymi czynnikami, takimi jak niepełne zapylenie kwiatów.

Zmieniki występują w wielu uprawach rolniczych, jagodowych, ogrodniczych i na roślinach ozdobnych w gruncie i pod osłonami. Szczególnie narażone na ich ataki są ogórki, truskawki, papryka, fasola oraz inne rośliny strączkowe. Preferują młode, intensywnie rosnące części roślin.

Środki ochrony roślin i preparaty do zwalczania zmieników*

Zwalczanie zmienika wymaga zastosowania skutecznych metod i środków ochrony roślin po wystąpieniu szkodnika na plantacji, kiedy zauważa się ich obecność na kwiatostanach i młodych zawiązkach owoców.

• Wśród polecanych produktów można wymienić te preparaty, które w swoim składzie zawierają acetamipryd jako substancję czynną, np. preparat Mospilan 20 SP – stosowany jak oprysk w dawce 0,2 kg/ha. Jest to środek owadobójczy, który na roślinie działa powierzchniowo, systemicznie i wgłębnie. Wnika do wnętrza rośliny, chroniąc substancję aktywną przed parowaniem i zmywaniem przez deszcz. Działa neuroaktywnie, zakłócając funkcjonowanie komórek nerwowych owadów. Stosowany jest do zwalczania zmienika w uprawach owocowych truskawek, malin i porzeczek czy w ochronie upraw warzywnych, jak kapusta, cebula i ogórek. Wykazuje także wysoką skuteczność i szerokie spektrum działania w zwalczaniu innych gatunków szkodników gryzących i ssących (np. mszyce, wciornastki, kwieciaki, opuchlaki, larwy i chrząszcze stonki, pchełki, śmietki, ćmę bukszpanową, zwójki oraz inne młode gąsienice zjadające liście). Środek można stosować niezależnie od fazy rozwoju roślin, co pozwala na skuteczną ochronę upraw przez cały sezon. Inne środki zawierające acetamipryd to m.in. Leptosar 200 SL, Apis 200 SE i Los Ovados 200 SE.
• Sprawdzoną substancją czynną na zmieniki jest też deltametryna zawarta w preparacie Decis Mega 50 EW. Działa kontaktowo i żołądkowo, a na roślinie powierzchniowo. Zwalcza szkodniki w uprawie truskawki w dawce 0,25 l/ha.
• W preparacie na zmieniki Cyperkill Max 500 EC znajduje się natomiast substancja czynna cypermetryna o działaniu kontaktowym i żołądkowym na szkodniki i powierzchniowym na rośliny. Zmieniki zwalcza w dawce 0,05-0,06 l/ha w uprawach m.in.: buraka ćwikłowego, bobiku, łubinu, fasoli i grochu uprawianych na suche nasiona, soczewicy, sałaty i roślin ozdobnych.

Zmieniki – zapobieganie

Zapobieganie pojawieniu się zmieników jest równie ważne, jak ich zwalczanie. Regularne lustracje plantacji pozwalają na wczesne wykrycie szkodnika i podjęcie odpowiednich działań. Próg zagrożenia plantacji to 1 osobnik na 25 kwiatostanów.

Ponadto, odpowiednie praktyki agrotechniczne, takie jak utrzymanie czystości w uprawach i eliminowanie resztek roślinnych, mogą zmniejszyć ryzyko pojawienia się zmieników.

Ważne jest jednak przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i odpowiednie stosowanie środków ochrony roślin, aby zapewnić skuteczną ochronę upraw przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka dla środowiska i zdrowia ludzi. Osoby nabywające środki ochrony roślin powinny mieć odpowiednie kwalifikacje wymagane od osób nabywających do stosowania środków chemicznych, a przed każdym użyciem przeczytać dokładnie zalecenia zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu, w tym skład i sposób jego użycia.

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.