SZARA PLEŚŃ TRUSKAWKI

Jakie są objawy i na czym polega profilaktyka szarej pleśni? Jak ją zwalczać?

Szara pleśń truskawki

Sprawca: Botrytis cinerea (Gronowiec szary)

B. cinerea to grzyb polifagiczny, który powoduje porażenie wielu gatunków roślin, mi.in. truskawki, poziomki, maliny, borówki itd. we wszystkich rejonach uprawy zarówno w polu, jak i pod osłonami.

Rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność powietrza, przy czym wpływ temperatury uwidacznia się jedynie w tempie rozwoju infekcji – jest ono szybsze podczas wysokich temperatur.

Szczególnie groźne jest porażenie w okresie kwitnienia i dojrzewania owoców.

Objawy szarej pleśni

Objawy widoczne są na nadziemnych częściach rośliny, szczególnie na owocach i kwiatach w różnych fazach rozwoju. Rzadziej pojawia się infekcja liści i pędów.

Kwiaty

• Porażone kwiaty i pąki posiadają brunatne plamki, ciemnieją, a nawet zamierają.
• Grzyb z kwiatów często przerasta na szypułki, prowadząc do zamierania całych kwiatostanów.
• Objawy na kwiatach na ogół nie są widoczne, tym bardziej więc istotna staje się profilaktyka.
• Infekcje przez kwiaty są tym groźniejsze, że prowadzą do definitywnego zniszczenia owoców, a więc i spadków przychodów plantatora.

Owoce

• Na zainfekowanych szarą pleśnią owocach widoczne są rozległe brunatne plamy gnilne, na których przy dużej wilgotności powietrza rozwija się puszysta szaro – biała grzybnia oraz charakterystyczny szary pylisty nalot z trzonków i zarodników konidialnych, które inicjują kolejne infekcje i rozwój choroby na plantacjach.
• Owoce gniją jeszcze przed osiągnięciem dojrzałości.
• Jeśli szara pleśń porazi niedojrzałe, zielone owoce, najczęściej ulegają one zdeformowaniu, brunatnieją i często całkowicie zasychają. Jest to także częsty objaw w infekcji przez kwiaty.
• W późniejszych fazach szarej pleśni na powierzchni zainfekowanych organów oraz wewnątrz zniszczonych tkanek powstają drobne, czarne, twarde formy przetrwalnikowe grzyba – sklerocja.
• Kontakt zainfekowanych owoców z innymi częściami rośliny powoduje szybkie rozprzestrzenianie się patogenu.

Profilaktyka i zwalczanie szarej pleśni

Profilaktyka:

Zwalczanie szarej pleśni jest trudne m.in. ze względu na powszechną obecność grzyba w środowisku. Wpływa to na długą przeżywalność patogenu na resztkach roślin oraz w glebie.

W ochronie truskawki przed szarą pleśnią niezwykle istotna jest profilaktyka, do której należą zabiegi agrotechniczne i fitosanitarne. Istotne jest również zwiększanie odporności roślin na infekcje.

W tym celu warto stosować nawozy lub biostymulatory zawierające m.in. krzem, wapno, potas, tytan, laminarynę (związek z grupy sacharydów) oraz mikroelementy, w tym bor i cynk, które wzmacniają ściany komórkowe roślin, co zwiększa ich odporność na wnikanie patogenów.

Przykładowe nawozy i biostymulatory zwiększające odporność truskawki na szarą pleśń:

• Potasil Plus Krzem
• Fosactiv Fertygacja
• Wapno Mix Micro
• Berry Duo Chelat
• Cynko Bor Turbo
• Vaxiplant SL / Nutivax

Nawozy krzemowe oraz wapniowe wpływają na jakość ścian komórkowych, przez co stają się one trudne do sforsowania przez kiełkujące zarodniki grzyba. Warto wspomnieć, że jedynie wczesne stosowanie zarówno krzemu, jak i wapnia ma szansę powodzenia w profilaktyce przeciw szarej pleśni – chodzi o czas potrzebny do wbudowania wspomnianych pierwiastków w struktury ścian komórkowych.

Lustracje

Niezwykle ważne jest prowadzenie na plantacji regularnych lustracji. Pozwolą one odpowiednio szybko podjąć walkę z szarą pleśnią.

Zaleca się je przeprowadzać najpóźniej od momentu kwitnienia do końca zbiorów.

Liczbę porażonych kwiatów, zawiązków owocowych i owoców zaobserwowaną na 100 losowych roślinach z różnych miejsc na plantacji warto notować.

Zabiegi agrotechniczne i fitosanitarne:

• dobór odmian truskawek wykazujących odporność na szarą pleśń;
• ściółkowanie (przyspiesza obsychanie owoców oraz zabezpiecza przed bezpośrednim kontaktem owoców z glebą, co ogranicza infekcje; dotyczy zwłaszcza upraw w gruncie). Z drugiej strony: w słomie zawsze utrzymuje się wyższa wilgotność, co przy sprzyjających warunkach może być przyczynkiem do infekcji;
• dobre przewietrzanie plantacji, polegające na prawidłowym rozstawie nasadzenia roślin;
• wietrzenie tuneli foliowych oraz szklarni;
• usuwanie z plantacji starych porażonych liści wiosną oraz porażonych owoców i innych zainfekowanych części roślin w trakcie zbiorów w celu ograniczenia źródła infekcji;
• koszenie oraz usuwanie liści po zbiorach truskawek;
• nawadnianie kroplowe, które zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się patogenu;
• unikanie zraszania liści – w przypadku stosowania deszczowni wykonywać nawadnianie tylko rano, aby rośliny miały czas obeschnąć;
• zbilansowane nawożenie w celu zwiększenia odporności roślin (dostarczanie nadmiernej ilości azotu amonowego może powodować zwiększenie podatności rośliny na infekcje);
• eliminacja szkodników powodujących uszkodzenia roślin;
• schładzanie owoców po zbiorze.

Zabiegi chemiczne na szarą pleśń:

Polegają na opryskiwaniu roślin w okresie kwitnienia odpowiednimi środkami grzybobójczymi.

Zabiegi należy rozpocząć najdalej od początku kwietnia truskawki (przy 10% rozwiniętych kwiatów), a następnie kontynuować do zbioru owoców, pamiętając o zachowaniu okresu karencji stosowanych środków. Powtarzać co 5-7 dni w zależności od pogody w danym sezonie.

Wybierając chemiczną metodę ograniczania szarej pleśni, należy stosować preparaty z różnych grup chemicznych naprzemiennie. Ważne, aby zabiegi wykonywać bardzo dokładnie, tak aby pokryć cieczą roboczą całe rośliny.

Fungicydy dobierane są w zależności od nasilenia choroby i z uwzględnieniem warunków pogodowych. Obecnie jesteśmy w okresie ograniczania przez przepisy liczby substancji aktywnych dopuszczonych do stosowania w uprawach. Należy przypuszczać, że proces ten będzie kontynuowany, stąd metody  niechemiczne będą nabierać coraz większego znaczenia w ochronie roślin przed grzybami – w tym przed szarą pleśnią.

Grzybobójcze środki ochrony roślin zarejestrowane do zwalczania szarej pleśni – podział ze względu na stosowane substancje czynne:

• kaptan
  • np.: Captan 80 WDG / Kapelan 80 WG / Scab 80 WG / Merpan 80 WG
• piraklostrobina + boskalid
  • np.: Signum 33 WG
• cyprodynil + fludioksonil
  • np.: Switch 62,5 WG / Botrefin
• fludioksonil
  • np.: Geoxe 50 WG
• fluopyram + trifloksystrobina
  • np.: Luna Sensation 500 SC
• mepanipirym
  • np.: Frupica 440 SC
• fenpyrazamina
  • np.: Prolectus 50 WG
• pirymetanil
  • np.: Mythos 300 SC / Batalion / Scala
• izofetamid
  • np.: Kenja 400 SC
• fenheksamid
  • np.: Teldor 500 SC

Zabiegi biologiczne przeciw szarej pleśni:

Polegają na wprowadzaniu na plantacje preparatów biologicznych zawierających m.in.

• grzyb antagonistyczny Pythium oligandrum (Polyversum WP);
• drożdże Saccharomyces cerevisiae (Julietta, Romeo);
• bakterie Bacillus amyloliquefaciens i Bacillus subtilis (Serenade ASO, Serifel).

W zabiegach biologicznych stosuje się również preparaty na bazie olejów eterycznych oraz produkty, które wzmacniają odporność roślin. Warto dodać, że metody niechemiczne wymagają stosowania programu od początku okresu wegetacji roślin. Ze względu na zmienne warunki atmosferyczne, programy niechemiczne wymagają wsparcia przez doradcę znającego dobrze stanowisko oraz uprawę.

W przypadku stosowania metod  biologicznych w zwalczaniu szarej pleśni trzeba pamiętać o wspieraniu organizmów pożytecznych przez zabiegi wzmacniające odporność roślin. Istotne jest także unikanie w miarę możności interwencji fungicydami – środki te tak samo niszczycielsko działają przeciw Botrytis cinerea, jak przeciw wprowadzanym organizmom pożytecznym.

Nie ma natomiast zastrzeżeń do stosowania łącznie z metodami biologicznymi w ochronie plantacji insektycydów lub akarycydów.

 

 

UWAGA!

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem przeczytaj etykietę oraz opis działania produktu. Środki ochrony roślin do użytku profesjonalnego mogą być nabyte tylko i wyłącznie przez osoby pełnoletnie oraz posiadające kwalifikacje wymagane od osób nabywających środki ochrony roślin określone w ustawie o środkach ochrony roślin. Niespełnienie powyższych warunków jest złamaniem regulaminu sklepu.