MĄCZNIAK PRAWDZIWY TRUSKAWKI – OBJAWY I ZWALCZANIE

Jakie są objawy i na czym polega profilaktyka mączniaka prawdziwego? Jak go zwalczać?

Mączniak prawdziwy truskawki – charakterystyka

Sprawca: Podosphaerea macularis

Grzyb Podosphaerea macularis powszechnie występujący w środowisku jest groźnym patogenem na plantacjach truskawki. Najsilniej poraża części zielone roślin truskawki, liście i zielone zawiązki owoców, a niezwalczany lub zwalczany niewłaściwie poraża również owoce. Grzyb występuje na plantacjach w polu oraz (a nawet częściej) w uprawach pod osłonami. Poraża zarówno odmiany truskawki „czerwcowej”, jak i powtarzające, tj. odmiany dnia obojętnego.

Jest to patogen wybitnie termofilny – w niskich temperaturach  infekcja powodowana przez mączniaka należy do rzadkich. Jednak wystarczy kilkudniowy okres upalnej pogody z chłodnymi nocami i stosunkowo słabymi wiatrami, aby na plantacji widoczna była aktywność tego grzyba.

 

Objawy mączniaka prawdziwego

Mączniak prawdziwy prowadzi do redukcji wielkości plonu truskawki, a jego symptomy mogą pojawić się na wszystkich nadziemnych tkankach rośliny, jednak najbardziej porażane są iście, a także zawiązki owoców, na których pojawia się bardzo wyraźny mączysty biały nalot. Pierwsze symptomy choroby w warunkach polowych można zaobserwować w drugiej połowie maja.

Mączniak truskawki rozwija się najczęściej na blaszce liściowej, ograniczając fotosyntezę oraz pobierając jej produkty i metabolizując substancje z tkanek, przede wszystkim cukry. W skrajnych przypadkach prowadzi to do zamierania liści, redukując wydolność fotosyntetyczną roślin i doprowadzając do ich ogłodzenia. Dochodzi do osłabienia wzrostu roślin. Skutkiem bywa zmniejszenie rozmiarów owoców oraz ich gorszy smak i trwałość. W skrajnych przypadkach (zwykle pod osłonami) porażane są owoce – prowadzi to do strat, gdyż są one nieprzydatne do handlu.

Warto zaznaczyć, że podatność odmian truskawki na ataki P. macularis jest bardzo różna, modyfikowana także przez żywienie roślin. Warto postawić na odmiany odporne.

Liście

• Na dolnej stronie liści występuje biały, mączysty nalot zarodników konidialnych oraz biała tkanka grzybni – od których choroba wzięła swą nazwę, a także pojawiają się charakterystyczne fioletowo-różowe lub czerwono-brunatne przebarwienia. 
• Na plantacjach polowych pierwsze objawy porażenia mączniakiem można obserwować na spodniej stronie blaszki liściowej już w drugiej połowie maja.
• Mączysty nalot na liściach wyraźniejszy jest na dolnej stronie blaszki liściowej, jednak w warunkach szklarniowych występuje na obydwu stronach blaszki liściowej.
• Porażeniu ulegają przede wszystkim młode liście, których rozwój zostaje zahamowany, prowadząc do ich przedwczesnego zamierania.
• Silnie porażone liście, przebarwione i pokryte charakterystycznym nalotem, bywają łódeczkowato wygięte czy też „złożone” w górę wzdłuż nerwu głównego.

Kwiaty, pąki

• Na kwiatach objawy choroby można zaobserwować w postaci delikatnego nalotu na płatkach i działkach kielicha.
• Silnie porażone kwiaty obumierają.

Owoce

• Zawiązki owoców stają się drobniejsze, zdeformowane i słabo się wybarwiają, a czasem brunatnieją i zasychają.
• Nalot na owocach jest delikatny i szarobiały. Wyraźnie różni się od ciemnoszarego puszystego nalotu szarej pleśni.
• Nalot z owoców można zetrzeć.
• Pod mączystym nalotem na owocach nie pojawia się zgnilizna.
• Owoce tracą wartość handlową.

Profilaktyka i zwalczanie mączniaka prawdziwego

Profilaktyka:

Jakie są sposoby zapobiegania wystąpieniu mączniaka prawdziwego? Zapobieganie chorobie można oprzeć na wskazówkach powszechnie zalecanych w przypadku chorób grzybowych. Podstawą są regularne lustracje oraz przeprowadzanie zabiegów agrotechnicznych i fitosanitarnych.

Istotne jest również zwiększanie odporności roślin na infekcje. W tym celu warto stosować nawozy lub biostymulatory, które wzmacniają ściany komórkowe roślin i indukują mechanizmy odpornościowe, co zwiększa ich odporność na agresję  patogenów.

Lustracje

Niezwykle ważne jest prowadzenie na plantacji regularnych lustracji. Pozwolą one odpowiednio szybko podjąć walkę z chorobą.

Przeprowadza się je od wczesnej wiosny przed zbiorami, w trakcie i aż do końca zbiorów.

Oceniając zdrowotność uprawy, należy losowo pobrać z plantacji liście. Liczbę porażonych liści zaobserwowaną na 100 losowych roślinach z różnych miejsc na plantacji warto notować, aby mieć możliwość prognozy dynamiki ewentualnej infekcji. 5% liści z objawami choroby przed kwitnieniem, oznacza że należy wykonać zabieg zwalczający chorobę.

Zabiegi agrotechniczne i fitosanitarne przeciw mączniakowi prawdziwemu:

• Zakładanie plantacji ze zdrowych, certyfikowanych sadzonek;
• ograniczenie nawożenia azotowego, które przyczynia się do zwiększonej podatności na chorobę;
• kontrola zachwaszczenia plantacji oraz unikanie zbyt „ciasnego” sadzenia roślin, jako że zbyt duże zagęszczenie roślin uniemożliwia odpowiednią cyrkulację powietrza;
• unikanie stanowisk sprzyjających dużej wilgotności podłoża, a więc ciężkich, mokrych gleb, szczególnie w uprawie „na płask”, w takich przypadkach rekomendujemy technologię „podniesionego zagonu” oraz osłonięcie go włókniną lub folią;
• ściółkowanie (przyspiesza obsychanie owoców oraz zabezpiecza przed bezpośrednim kontaktem owoców z glebą, co ogranicza infekcje; dotyczy zwłaszcza upraw w gruncie);
• unikanie zwilżania roślin – zaleca się stosowanie jedynie nawadniania kroplowego, a unikanie deszczowni oraz poprawne wykonanie zabiegów ochrony roślin (należy wziąć pod uwagę wilgotność i temperaturę, a także wiatr);
• usuwanie z plantacji porażonych roślin i owoców, aby ograniczyć źródło infekcji.

Przykładowe produkty zwiększające odporność truskawki na mączniaka prawdziwego:

Odporność na infekcje, w tym na mączniaka prawdziwego można osiągnąć dzięki odpowiedniemu żywieniu roślin, w którym należy uwzględnić dwa pierwiastki wrogie strzępkom grzybów, aby stworzyć mechaniczną barierę utrudniającą lub nawet uniemożliwiającą strzępkom wrastanie w tkanki liści. Są to KRZEM i WAPŃ. Można stosować je w postaci dodatku do pożywki lub systematycznie poprzez liście. W takim przypadku wykonujemy regularnie zabiegi nalistne preparatami krzemowymi (np. Potasil Plus Krzem, Barrier Si-Ca) oraz wapniowymi (np. stosującprodukty oparte na chlorku wapnia, tiosiarczanie wapnia lub po prostu – aplikując dolistnie saletrę wapniową). Ważne, aby czynić to systematycznie aż do końca zbioru owoców.

• Calfert Macro Siarka
• Potasil Plus Krzem
• Barrier Si-Ca
• Calleaf Calcium

Przykładowe produkty indukujące odporność truskawki na mączniaki:

Można też zadbać o indukowanie odporności na mączniaki poprzez stosowanie biostymulatorów lub biologicznych produktów wpływające na odporność roślin. Do biostymulatorów należą preparaty na bazie wyciągów z alg – np. Valkiria Power Alg lub Fosactiv Foliar. W przypadku stosowania Fosativ, który zawiera fosforyny, należy się upewnić czy odbiorca owoców nie ma zastrzeżeń co do poziomu tych związków w owocach.

• Fosactiv Foliar
• Valkiria Power Alg

Zabiegi biologiczne przeciw mączniakowi prawdziwemu:

Polegają na wprowadzaniu na plantacje preparatów biologicznych zawierających m.in.

• drożdże Saccharomyces cerevisiae:
  • do kwitnienia 2 zabiegi Romeo (znacznie podnosi próg odporności na infekcje grzybowe, można go używać w mieszaninie z fungicydami);
• ​grzyb antagonistyczny Pythium oligandrum - Polyversum WP (może być stosowane regularnie od początków kwitnienia co 7-10 dni, znacznie ogranicza infekcje mączniaków).

Warto dodać, że metody niechemiczne wymagają stosowania programu od początku okresu wegetacji roślin. Ze względu na zmienne warunki atmosferyczne, programy niechemiczne wymagają wsparcia przez doradcę znającego dobrze stanowisko oraz uprawę. W uprawach pod osłonami można także próbować manipulować klimatem, tak aby nie stwarzać korzystnych warunków klimatycznych dla rozwoju grzyba.

Jak widać w strategii walki z mączniakiem w metodach niechemicznych w zasadzie nie ma podziału na fazy fenologiczne rozwoju truskawki w aspekcie zwalczania. Wynika z tego większa swoboda producenta w organizacji zbiorów, tym bardziej że produkty te nie mają okresów karencji. Sprzyja to także technologii produkcji zdrowych owoców o niskich pozostałościach środków ochrony – co ma ogromne znaczenie wdiecie konsumentów.

Zabiegi chemiczne przeciw mączniakowi prawdziwemu:

Zabiegi chemiczne przeciw mączniakowi truskawki polegają na opryskiwaniu plantacji odpowiednimi fungicydami. Pierwszy zabieg należywykonać od razu po ukazaniu się pierwszych objawów choroby, a więc w przypadku porażenia powyżej 5% badanych liści, najlepiej przed kwitnieniem, ale też w czasie kwitnienia i po zbiorze owoców.

Przed kwitnieniem:

Zabiegi zapobiegawcze można przeprowadzać od wczesnej wiosny. W grę wchodzą:

• preparaty siarkowe, których zaletą jest to, że nie powodują wykształcenia przez grzyba odporności. Część z tych produktów nie jest rejestrowana jako środki ochrony – stąd możliwości stosowania w dowolnym czasie. Warto pamiętać, aby unikać mieszania preparatów siarkowych z innymi oraz zwracać uwagę na pogodę (usłonecznienie, temperatura, wiatr);
• preparaty działające układowo lub mezosystemicznie: zapobiegają wrastaniu grzyba w tkanki lub ograniczają tempo rozwoju. Każdorazowo należy sprawdzić dopuszczalność stosowania preparatu z aktualnym programem ochrony. Dobrze jest wykonać co najmniej 2 zabiegi prewencyjnie – środkami należącymi do różnych grup chemicznych.

W przypadku wystąpienia choroby na plantacji należy od razu przeprowadzić zabieg zwalczający, a następnie przprowadzić 2-3 aplikacje w 7-10 dniowych odstępach.

W okresie kwitnienia:

• stosujemy preparaty zwalczające grzyba i zapobiegawcze. Są to zwykle strobiluryny często w mieszance z anilidami i triazolami. Możliwe jest także stosowanie specyficznych środków przeciw mączniakom, np. pirymidyn;
• w przypadku stosowania środków siarkowych należy zwrócić uwagę szczególnie na warunki wykonywania zabiegów – produkty te mogą bowiem łatwo uszkadzać kwiaty.

W okresie zbiorów:

• zwykle mączniaki zwalcza się razem z innymi chorobami – środkami opisanymi w materiale dot. szarej pleśni.

Do walki z chorobą dodatkowo można wykorzystać specyficzny produkt przeciw mączniakom o krótkim okresie karencji – Dagonis.

Po zbiorach:

• w przypadku występowania mączniaka na plantacji wskazane byłoby zastosować zabiegi wyniszczające – prowadzone aż do końca września z częstotliwością co 7-10 dni i z użyciem środków z różnych grup chemicznych.

Przeprowadzenia zabiegów na mączniaka po zbiorach pozwoli ograniczyć możliwość występowania choroby w kolejnym sezonie.

 

Grzybobójcze środki ochrony roślin zarejestrowane do zwalczania mączniaka prawdziwego truskawki – podział ze względu na stosowane substancje czynne:

Środek	Substancja czynna	Okres karencji	Dawkowanie
Dagonis	DIFENOKONAZOL + FLUKSAPYROKSAD	1 dzień	0,6 l/ha
Luna Sensation 500 SC	FLUOPYRAM + TRIFLOKSYSTROBINA	3 dni	0.8 l/ha
Siarkol 800 SC	SIARKA	7 dni	3,0 – 5,0 l/ha
Scorpion 325 SC	AZOKSYSTROBINA + DIFENOKONAZOL	3 dni	1,0 l/ha
Talius Sad	PROQUINAZYD	przed zbiorem owoców – 3 dni / po zbiorze – nie dotyczy	0,375 l/ha
Topas 100 EC	PENKONAZOL	3 dni	0,5 l/ha
Nimrod 250 EC	BUPIRYMAT (związek z grupy pirymidyn)	14 dni	1,0 l/ha
Signum 33 WG	PIRAKLOSTROBINA + BOSKALID	3 dni	1.8 kg/ha
Domark 100 EC	TETRAKONAZOL	plantacje: owocujące – 7 dni / mateczne – nie dotyczy	0,6 l/ha
Zato 50 WG	TRIFLOKSYSTROBINA	3 dni	0,25 kg/ha

 

Nawozy i biostymulatory zwiększające odporność truskawki na mączniaka prawdziwego:

 

Biologiczne środki przeciw mączniakowi prawdziwemu:

 

Środki ochrony roślin przeciw mączniakowi prawdziwemu:

 

 

UWAGA!

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem przeczytaj etykietę oraz opis działania produktu. Środki ochrony roślin do użytku profesjonalnego mogą być nabyte tylko i wyłącznie przez osoby pełnoletnie oraz posiadające kwalifikacje wymagane od osób nabywających środki ochrony roślin określone w ustawie o środkach ochrony roślin. Niespełnienie powyższych warunków jest złamaniem regulaminu sklepu.