ŚRODKI NA MIODÓWKĘ

Miodówki to małe ok. 5 mm owady z rodziny Psylloidea należących do pluskwiaków równoskrzydłych. Charakteryzuje je kłująco-ssący sparat gębowy, błoniaste skrzydła i wyrostki twarzowe na głowie. Są uciążliwymi owadami szczególnie w sadach jabłoniowych i gruszowych. Żerując na roślinach wytwarzają bardzo dużo spadzi, z której powstaje miód, stąd nazwa szkodników. Miodówka gruszowa i miodówka jabłoniowa to poważny problem w sadownictwie. Ten mały owad może powodować duże szkody, wpływając negatywnie na wzrost, wygląd i plonowanie drzew. Skuteczna ochrona przed miodówką wymaga zrozumienia jej charakterystyki, a także zastosowania odpowiednich metod zwalczania i strategii zapobiegawczych.

Miodówka - charakterystyka i rozpoznanie

Charakterystyka miodówki obejmuje jej cykl życiowy, preferencje dotyczące gospodarza i sposób, w jaki szkodzi drzewom. Miodówka może infestować drzewa na różnych etapach rozwoju, od młodych pędów po dojrzałe owoce, co utrudnia jej kontrolę.

Miodówka gruszowa plamista

Miodówka gruszowa, znana również jako miodówka gruszowa plamista (Cacopsylla pyri), jest powszechnym szkodnikiem w sadach gruszowych w Europie Środkowej. Dorosłe osobniki mają długość 2–3 mm i mogą przybierać kolor od pomarańczowoczerwonego do czarnawego, z charakterystycznymi białymi, podłużnymi pasami na tylnej części tułowia. Ich przednie skrzydła są przezroczyste z ciemnymi żyłkami. Jaja są owalne, żółtawopomarańczowe, a nimfy przechodzą przez kilka stadiów kolorystycznych, od żółtawych do czerwonobrązowych.

Miodówka jabłoniowa

Miodówka jabłoniowa (Psylla mali) na ogół nie przekracza 3 mm długości. Charakteryzuje się jasnozieloną barwą, a także skrzydłami ułożonymi dachówkowato. Są podobne do mszyc, jednak bardziej od nich ruchliwe. Larwy miodówki jabłoniowej również mają barwę żółtozieloną i spłaszczoną budowę. Wydłużone owlane jaja mają kolor pomarańczowy i posiadają wyrostek, który przytwierdza je do podłoża.

Żerowanie miodówek

Po osiągnięciu odpowiedniej wielkości i przejściu przez wszystkie stadia rozwoju, larwy przekształcają się w osobniki dorosłe. Proces ten obejmuje przepoczwarczenie i rozwinięcie się skrzydeł oraz innych cech charakterystycznych dla dorosłych miodówek. Miodówki i mszyce wydzielają ogromne ilości spadzi. Larwy podczas żerowania wydalają rosę miodową, na której rozwija się czarna pleśń, pokrywając pędy, liście i owoce lepką czarną masą, na której mogą rozwijać się grzyby sadzakowe. W okresie od czerwca do lipca  intensyfikują swoją aktywność. W Polsce wyrządzają największe szkody zarówno w uprawach sadowniczych, jak i jagodowych.

Miodówki, atakując drzewa owocowe takie jak grusze, powodują szereg problemów, które mogą znacząco wpływać na zdrowie i wydajność roślin:

1. Usuwanie składników odżywczych: miodówki odżywiają się sokami roślinnymi, które są kluczowe dla wzrostu i rozwoju drzew. Wysysają sok i pozbawiają roślinę cennych zasobów, co może prowadzić do jej osłabienia, wolniejszego wzrostu i gorszego stanu zdrowia.
2. Stres dla rośliny: atak miodówek wywołuje stres w roślinie, który może objawiać się na różne sposoby. Może to być wolniejszy wzrost, słabszy rozwój pąków kwiatowych, liści, owoców, a nawet przedwczesne opadanie liści. Taki stres dodatkowo osłabia roślinę i czyni ją bardziej podatną na inne szkodniki czy choroby.
3. Pobudzanie chorób: miodówki mogą przenosić wirusy i inne patogeny z jednej rośliny na drugą podczas żerowania. Są m.in. wektorem tak groźnej choroby, jak fitoplazma, przez którą grusze mogą zamierać. Dodatkowo spadź wydzielana przez te owady sprzyja rozwojowi grzybów sadzakowych, które dodatkowo osłabiają roślinę i mogą prowadzić do dalszych chorób.
4. Zakłócenie fotosyntezy: grzyby sadzakowe, rozwijające się na liściach zainfekowanych przez miodówki, mogą blokować dostęp światła słonecznego, które jest niezbędne do fotosyntezy. To z kolei może dalej ograniczać wzrost i rozwój rośliny.

Zarządzanie miodówkami wymaga zintegrowanego podejścia, które łączy metody prewencyjne (takie jak odpowiednia pielęgnacja i monitorowanie drzew) z bezpośrednimi działaniami kontrolnymi (np. stosowanie odpowiednich środków ochrony roślin). Ważne jest, aby podejście to było zrównoważone i skuteczne, minimalizując jednocześnie negatywny wpływ na środowisko.

Zwalczanie miodówki

Zapobieganie jest kluczowe dla zachowania zdrowia i produktywności sadów gruszowych. Oprócz regularnego przycinania i utrzymania higieny w sadzie, istotne jest stosowanie odpowiednich środków. Na początku sezonu wegetacyjnego w walce z miodówką można zastosować ochronę biologiczną, a jeśli populacja szkodnika będzie zbyt duża, konieczne może być zastosowanie środków chemicznych.

Środki naturalne i ekologiczne*

• Limocide: jest insektycydem, akaracydem i fungicydem o działaniu kontaktowym. Zawiera olejek pomarańczowy. Może być stosowany w rolnictwie ekologicznym. Pomaga zwalczać miodówki w uprawach jabłoni, gruszy, maliny, czarnej porzeczki oraz w uprawie drzew i krzewów ozdobnych. Na szkodniki działa kontaktowo i żołądkowo, na rośliny powierzchniowo. Preparat zaleca się stosować, gdy panują odpowiednie warunki pogodowe. Środek należy stosować w okresie bezdeszczowej pogody i braku rosy na roślinach.
• Emulpar 940 EC: preparat naturalny stosowany w okresie wczesnej wiosny, podczas składania jaj. Gdy rośliny zaczną kwitnąć, preparat należy stosować dopiero po oblocie upraw przez pszczoły i inne owady zapylające. Zawiera olej rydzowy z lnicznika siewnego (Camelina sativa) zwanego popularnie lnianką.
• NeemAzal - T/S: zwalcza miodówki w uprawie jabłoni. Jest insektycydem zawierającym azadyrachtynę A o szerokim spektrum działania. Preparat zakwalifikowany do stosowania w rolnictwie ekologicznym.
• Prev-Am: zawiera olejek pomarańczowy, jest więc naturalnym insektycydem i może być stosowany w rolnictwie ekologicznym.
• Glinka: jej stosowanie, szczególnie kaolinowej, może być skutecznym środkiem zapobiegawczym. Glinka tworzy na liściach i owocach ochronną warstwę, która odstrasza szkodniki i ogranicza ich zdolność do żerowania na roślinach.

Miodówka - ochrona biologiczna*

Ważne jest stosowanie zintegrowanej ochrony roślin, która łączy metody chemiczne z biologicznymi. Używanie naturalnych wrogów miodówki, takich jak pożyteczne owady, może być skutecznym sposobem na ograniczenie populacji szkodnika bez szkody dla środowiska. Regularne monitorowanie sadów, a więc lustracja na obecność miodówki, pozwala na wczesne wykrycie i reagowanie na szkodnika, co jest kluczowe w zapobieganiu rozprzestrzeniania się szkodnika. Należy pamiętać o zachowaniu okresu karencji.

Stosowanie pułapek feromonowych może pomóc w identyfikacji obecności szkodnika. Gdy szkodnik zostanie zidentyfikowany, zaleca się stosowanie odpowiednich środków ochrony roślin. Ważne jest, aby środki te były aplikowane w odpowiednim czasie, zgodnie z cyklem życia miodówki, aby zwiększyć ich skuteczność.

Chemiczne środki ochrony roślin na miodówkę*

Jeden z najskuteczniejszych sposobów zwalczenia miodówki, która jest szkodnikiem atakującym głównie drzewa owocowe, takie jak grusze czy jabłonie, są che,oczme środki ochrony roślin. Bardzo ważne jest odpowiednie wybranie momentu przeprowadzenia zabiegu. Zabieg należy wykonać w okresie, gdy miodówki są najbardziej aktywne, ale jeszcze przed rozpoczęciem przez nie masowego składania jaj. Unikać należy przeprowadzania zabiegu podczas silnego nasłonecznienia, aby zwiększyć skuteczność oprysku i zminimalizować ryzyko uszkodzenia roślin. Trzeba pamiętać o stosowaniu zgodnie z Programem Ochrony. Oto kilka kluczowych informacji na temat oprysków na miodówkę:

• Movento 100 SC: systemowy insektycyd, który działa poprzez zakłócanie pracy układu nerwowego szkodników. Jego unikalna właściwość polega na zdolności do przenikania w głąb tkanki roślinnej, co zapewnia długotrwałą ochronę przed miodówką. Zawarta w nim substancja czynna to spirotetramat. Środek należy stosować w dawce 2,25 l/ha.
• Mospilan 20 SP: ten insektycyd działa kontaktowo i żołądkowo na szkodniki. Zawiera substancję czynną acetamipryd. Jest skuteczny w zwalczaniu miodówki, a jego działanie jest szybkie i długotrwałe. Mospilan może być stosowany w różnych fazach rozwoju drzewa. Zalecana dawka środka to: Mospilan 20 SP 0,2 kg/ha + adiuwant Slippa 0,2 l/ha. Zaleca się dodanie adiuwantu w uprawie gruszy.
• Leptosar 200 SL: zawiera acetamipryd. Działa kontaktowo i żołądkowo na szkodniki ssące i gryzące w uprawach rolniczych. Zwalcza miodówki w uprawie gruszy. Na roślinie działa powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Zalecany jest w dawce 0,125 l/ha.
• Dyno 2,5 EC: zawiera deltametrynę. Zwalcza miodówki w uprawie gruszy. Zalecana dawka środka ochrony roślin Dyno 2,5 EC do zwalczania miodówki gruszowej to 0,5 l/ha.

Miodówka - zapobieganie

Zwalczanie miodówek jabłoniowych i gruszowych jest trudne. Dlatego zapobieganie atakowi miodówki jest niezbędne, aby zachować zdrowe sady i nie pozwolić na masowe żerowanie. Redukcja ryzyka inwazji miodówki można osiągnąć poprzez regularne przycinanie drzew i utrzymanie czystości w sadzie. Dodatkowo, właściwa opieka nad drzewami, włączając w to odpowiednie nawożenie i nawadnianie, zwiększa ich odporność na ataki szkodników. Prawidłowo dobrany nawóz poprawia naturalną odporność roślin na środowiskowe czynniki stresowe.

Warto również zastosować zintegrowane podejście do ochrony roślin, które obejmuje różnorodne metody, zarówno chemiczne, jak i biologiczne. Zastosowanie kompleksowego programu ochrony to podstawa.

Wykorzystanie naturalnych wrogów miodówki, takich jak drapieżne owady, stanowi efektywny sposób na kontrolę populacji tych szkodników, jednocześnie minimalizując wpływ na środowisko naturalne.​

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.