ŚRODKI SYSTEMICZNE – CZYM SĄ I JAK DZIAŁAJĄ?

Z jednej strony systemiczne, chemiczne środki ochrony roślin to jedne z najskuteczniejszych pestycydów, które chronią przed szkodnikami niezależnie od warunków pogodowych. Jednak z drugiej strony ich specyficzny mechanizm działania sprawia, że z ich stosowaniem wiąże się kilka niebezpieczeństw. Co musisz wiedzieć o działaniu systemicznym? Jak wpływają one na stan tkanek roślinnych?

1. Czym są środki systemiczne?
2. Popularne środki systemiczne w ofercie wpolu.pl
3. Jak działają środki systemiczne?
4. Jakie substancje czynne mają działanie systemiczne?
5. Jakie ryzyko wiąże się ze stosowaniem środków systemicznych?
6. Kiedy stosować środki systemiczne?
7. Środki systemiczne to nie tylko pestycydy
8. Powiązane artykuły dotyczące środków systemicznych

Czym są środki systemiczne?

Preparaty systemiczne, inaczej układowe, zostają pobrane przez korzenie lub liście rośliny, a następnie wraz z jej sokami ulegają rozprowadzeniu po całym organizmie. Dzięki temu docierają do najbardziej odległych miejsc takich jak młode liście czy pędy. Transport może zachodzić dwiema drogami:

• przez ksylem – woda i rozpuszczone w niej śor przemieszczają się zgodnie z kierunkiem prądu transpiracyjnego (od korzeni do liści),
• przez floem – transport może następować zarówno od korzeni do liści, jak i odwrotnie.

Popularne środki systemiczne w ofercie wpolu.pl

-3%

-4,50zł

Signum 33 WG 500 g BASF

158,50zł

163,00zł

- +

DO KOSZYKA

CHWASTOX EXTRA 300 SL 1L

22,50zł

- +

DO KOSZYKA

AGROSAR 360 SL 5L glifosat

93,50zł

- +

DO KOSZYKA

-1%

-0,02zł

Roundup 360 SL Plus (Randap) 1L

32,58zł

32,60zł

- +

DO KOSZYKA

Jak działają środki systemiczne?

Systemiczne środki ochrony roślin skuteczniej zwalczają szkodniki, które spędzają część życia w ukryciu oraz takich, które dają dwa lub więcej pokoleń w ciągu roku. Sam mechanizm działania tych preparatów może być kontaktowy, żołądkowy albo łączyć obydwa sposoby lub działać w fazie gazowej. Te pestycydy okazują się skuteczne w walce z ssącymi i gryzącymi szkodnikami oraz docierają do komórek grzybowych gnieżdżących się w różnych częściach roślin. 

Poza tym środki układowe są mnie wrażliwe na czynniki zewnętrzne (np. zmywanie z powierzchni roślin), a także działają dłużej. Niektóre oprócz działania układowego wykazują na szkodniki działanie kontaktowe lub wgłębne, co również zwiększa ich skuteczność.

Jakie substancje czynne mają działanie systemiczne?

Przedstawiamy popularne substancje czynne o systemicznym (układowym) sposobie działania:

• metrybuzyna,
• glifosat,
• tebukonazol,
• fluroksypyr,
• boskalid,
• flonikamid,
• MCPA,
• azoksystrobina,
• chizalofop-P-etylowy.

Jakie ryzyko wiąże się ze stosowaniem środków systemicznych?

Niestety, ten sam mechanizm działania, który zapewnia systemicznym śor dużą efektywność, stanowi pewnie zagrożenie. Substancje aktywne znajdują się w całym organizmie roślinnym, a to stwarza niebezpieczeństwo dla ludzi. Dlatego jeśli stosujesz systemiczne środki do ochrony warzyw, owoców lub zbóż, musisz przestrzegać terminów karencji przewidzianych dla danych preparatów. W przeciwnym razie trujące związki wraz z pożywieniem dostaną się do Twojego organizmu – problemy jelitowe i zdrowotne murowane!

Istnieje też ryzyko, że nawet po okresie karencji w roślinach zostaną resztki toksyn. Nie spowodują tak gwałtownej reakcji (np. zatrucia, biegunki czy wymiotów), ale z powodu ich zdolności do kumulowania się z czasem mogą osłabić organizm.

Kiedy stosować środki systemiczne?

Środki systemiczne (układowe) często są toksyczne dla pszczół i organizmów wodnych. Z tego powodu nie należy stosować układowych śor:

• w okresie kwitnienia,
• w pobliżu zbiorników wodnych.

Aby ograniczyć ryzyko związane z korzystaniem z preparatów systemicznych, najlepiej sięgać po preparaty o najniższej klasie toksyczności. Ponadto przed zastosowaniem środka na całej uprawie warto zrobić próbę na kilku okazach i sprawdzić, czy nie spowoduje to szkód wśród hodowanych przez nas roślin.

Środki systemiczne to nie tylko pestycydy

Środki systemiczne to zazwyczaj pestycydy (np. insektycydy lub fungicydy). Od kilku lat w uprawach w Polsce i w Europie funkcjonują preparaty rozpuszczalnej w wodzie miedzi. To ważne uzupełnienie stosowania syntetycznych środków ochrony roślin. Najczęściej preparaty zawierają wodorotlenek, tlenek lub tlenochlorek miedzi, na rynku pojawiła się nowoczesna, układowa forma miedzi – miedź organiczna, czyli glukonian miedzi. Miedź systemiczna z powodzeniem jest wykorzystywana do profilaktyki chorób grzybowych i bakteryjnych, a do tego można ją stosować w dawkach 10-krotnie mniejszych niż formy tradycyjne!

Ze względu na regulacje prawne producenci preparatów z miedzią systemiczną nie mogą oficjalnie deklarować jej skuteczności w zwalczaniu patogenów, dlatego nie może być ona traktowana (jeszcze) jako środek ochrony roślin, ale np. nawóz dolistny albo stymulator. Jednak miedź chelatowa stanowi cenne uzupełnienie programów ochrony – można ją stosować sekwencyjnie lub w mieszaninach zbiornikowych z pestycydami. Mało tego, niektóre produkty mają już certyfikat umożliwiający stosowanie w rolnictwie ekologicznym!

Sprawdź powiązane artykuły dotyczące środków systemicznych:

• JAK DZIAŁA ROUNDUP? ŚRODEK DO ZWALCZANIA CHWASTÓW
• GLIFOSAT - CZYM JEST I JAK DZIAŁA?
• ZAPRAWA ZBOŻOWA DLA OCHRONY ZBÓŻ PRZED CHOROBAMI GRZYBOWYMI JUŻ PRZED SIEWEM

Źródła:

1. https://bibliotekanauki.pl/articles/1019638.pdf. [dostęp online: 21.07.2023].
2. https://agroprofil.pl/wiadomosci/uprawa/miedz-systemiczna-nowe-mozliwosci-w-ochronie-upraw/. [dostęp online: 21.07.2023].
3. https://www.farmer.pl/produkcja-roslinna/ochrona-roslin/dzialanie-preparatow-ukladowych-wglebnych-powierzchniowych,93794.html. [dostęp online: 21.07.2023].

UWAGA!

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem przeczytaj etykietę oraz opis działania produktu. Środki ochrony roślin do użytku profesjonalnego mogą być nabyte tylko i wyłącznie przez osoby pełnoletnie oraz posiadające kwalifikacje wymagane od osób nabywających środki ochrony roślin określone w ustawie o środkach ochrony roślin. Niespełnienie powyższych warunków jest złamaniem regulaminu sklepu.