CHWOŚCIK BURAKA

Chwościk buraka to choroba grzybowa atakująca buraki ćwikłowe, cukrowe i pastewne. Cercospora beticola jest jedną z najgroźniejszych chorób liści buraków. Choroba ta rozwija się w ciepłych, wilgotnych warunkach, prowadząc do powstawania małych, okrągłych, szarobrązowych plam na liściach. Może to skutkować znacznymi stratami w uprawach, szczególnie w przypadku buraków cukrowych. Walka z chwościkiem buraka wymaga stosowania odpowiednich środków ochrony roślin oraz dobrych praktyk rolniczych.

Chwościk buraka – objawy i rozpoznanie

Choroba liści buraka, znana jako chwościk buraka, spowodowana jest przez grzyba Cercospora beticola, reprezentujący stadium konidialne Mycosphaerella. Pjawia się najszybciej przy wysokiej wilgotności powietrza powyżej 95% i temperaturze w ciągu dnia od 15 do 25 stopni Celsjusza, a w nocy niespadającej poniżej 15.

Chwościk buraka – źródło infekcji i występowanie

Źródłem infekcji są pozostałości roślin buraka i chwasty z rodziny komosowatych. Rozprzestrzenia się za pośrednictwem zarodników, które mogą być przenoszone przez wiatr, deszcz oraz narzędzia rolnicze. Po zainfekowaniu grzybnia rozwija się w tkance miękiszowej liści, powodując ich żółknięcie, a następnie zamieranie po porażeniu większej części powierzchni. Rozwojowi choroby sprzyja płodozmian z częstymi obsadami buraka, niewłaściwe nawożenie azotem i niewłaściwa gospodarka liśćmi po zbiorach. Silne ataki mogą skutkować utratą do 80% liści, co prowadzi do wydłużenia korzenia buraka i redukcji jego masy. Optymalne warunki do infekcji mogą występować przez cały okres wegetacji. Chwościk na buraku ćwikłowym wywołuje objawy występujące tydzień wcześniej niż w przypadku chwościka buraka cukrowego i najczęściej ma to miejsce na początku sierpnia.

Objawy chwościka buraka

Pierwsze objawy chwościka pojawiające się na liściach buraka to małe, białe lub szare, okrągłe plamki. Dwubarwne plamy mają średnicę 1-3 mm i otoczone są czerwoną lub purpurową obwódką na górnej stronie liści. Z czasem plamy te mogą się powiększać i ciemnieć, często stając się brązowe lub czarne i tworząc nekrozy liści. Silnie zaatakowane całe liście mogą więdnąć, żółknąć, zasychać i przedwcześnie opadać. W ciężkich przypadkach choroba może prowadzić do znacznego uszkodzenia blaszki liściowej, gdyż grzybnia rozwija się w miękiszu liści. Objawem chwościka buraka jest też ograniczenie zdolności rośliny do fotosyntezy, co wpływa na ogólny wzrost i wydajność upraw. W przypadku dużego nasilenia choroby na plantacji buraków cukrowych może to prowadzić do niższej zawartości cukru w korzeniach. Rozwój chwościka jest szczególnie szybki po zwarciu się międzyrzędzi, ponieważ występuję słaba cyrkulacja powietrza, a jego wilgotność jest na wysokim poziomie i daje to doskonałe środowisko do rozwoju zarodników konidialnych. Wystąpienie choroby skutkuje słabym wzrostem roślin, zamieraniem liści, obniżoną zawartością cukru w korzeniach oraz spadkiem plonów korzeniowych. W wyniki silnego porażenia najstarsze liście obumierają, dochodzi do wydłużenia głowy korzeniowej buraka i redukcji plonu.

Chwościk – metody zwalczania

Zapobieganie chorobie obejmuje stosowanie odpowiednich środków, rotację upraw oraz wybór odpornych odmian buraka. Regularne monitorowanie upraw i wczesna interwencja są kluczowe w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się choroby. Środki na chwościka w burakach należy stosować zapobiegawczo i po wystąpieniu pierwszych objawów w uprawie buraka cukrowego.

• Oprysk na chwościka buraka jednym z najczęstszych sposobów zwalczania chwościka. Ważne jest, aby stosować je zgodnie z zaleceniami producenta i lokalnymi przepisami dotyczącymi ochrony roślin.
• W zwalczaniu chwościka buraka zaleca się stosowanie substancji aktywnych o zróżnicowanym działaniu. Jest to kluczowe w zapobieganiu rozwijania się przez patogen odporności na pyretroidy.
• W praktyce rolniczej używa się obecnie środków ochrony roślin z grupy triazoli oraz strobiluryn. Te dwie klasy środków ochrony roślin działają w różny sposób, co znacząco zwiększa ich efektywność w zapobieganiu tworzeniu się odmian patogenu.

Środki ochrony roślin na chwościka buraka

• Kier 450 SC – środek do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego przed chorobami grzybowymi o działaniu układowym. Zawiera azoksystrobinę, difenokonazol, tebukonazol.
• Scorpion 325 SC – fungicyd o działaniu wgłębnym i układowym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego. Zawiera azoksystrobinę, difenokonazol.
• Tern Turbo 750 EC – fungicyd o działaniu układowym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego z fenpropidynę.
• Dissko 250 EC – środek grzybobójczy o działaniu układowym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego. Zawiera difenokonazol.

Chwościk buraka – zapobieganie i profilaktyka

Chwościk buraka jest coraz popularniejszą chorobą, oto kilka metod jak ograniczać występowanie choroby:

• Unikaj uprawiania buraków (lub innych roślin podatnych na chwościka) na tym samym polu przez co najmniej 3-4 lata. Rotacja z innymi roślinami, które nie są gospodarzami dla tego patogenu, może zmniejszyć jego obecność w glebie.
• Wybieraj odmiany odporne na chwościka. Nawet jeśli nie ustrzeże to uprawy przed chorobą całkowicie, to może znacząco zmniejszyć częstotliwość choroby.
• Głównym źródłem zakażenia są resztki roślin, należy usuwać i odpowiednio zutylizować resztki roślinne, które mogą być źródłem zarodników grzyba.
• Utrzymuj odpowiednią gęstość sadzenia, aby zapewnić dobrą cyrkulację powietrza między roślinami.
• Zapobiegaj nadmiernemu nawożeniu azotem, które może sprzyjać rozwojowi choroby.
• Zapewnij dobre odwodnienie pola, aby unikać nadmiernej wilgoci, która sprzyja rozwojowi grzybów.
• Regularnie sprawdzaj uprawy pod kątem wczesnych objawów choroby.
• Wczesne wykrycie pozwala na szybką interwencję, zanim choroba się rozprzestrzeni.
• Unikaj pracy na polu przy wysokiej wilgotności łanu, aby zapobiec przenoszeniu zarodników.

Pamiętaj, że integracja tych metod jest kluczowa. Poleganie tylko na jednym podejściu, jak np. stosowanie fungicydów, może nie być wystarczająco skuteczne i może prowadzić do problemów, takich jak rozwój odporności patogenu na środki chemiczne.

​

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.