CZARNA PLAMISTOŚĆ RÓŻY

Róże, uosobienie piękna i elegancji w ogrodzie, mogą stać się ofiarami czarnej plamistości – jednej z najbardziej powszechnych i niszczących chorób, które atakują te kwiaty. Wywołana przez grzyb Diplocarpon rosae, czarna plamistość róży nie tylko szpeci wygląd rośliny, ale może również prowadzić do jej znacznego osłabienia. Przedstawiamy krótkie kompendium wiedzy na temat tej choroby, zaczynając od rozpoznania jej symptomów, poprzez omówienie metod leczenia i zwalczania, a kończąc na strategiach zapobiegania, co pomoże miłośnikom róż skutecznie chronić swoje rośliny przed tym powszechnym zagrożeniem.

Czarna plamistość róży – objawy i rozpoznanie

Grzyb rozwija się najlepiej w ciepłym środowisku, przy optymalnych temperaturach od 15°C do 27°C. Począwszy od 30°C, temperatura staje się zbyt wysoka, co hamuje wzrost grzyba. Grzyb preferuje wilgoć, dlatego miejsca o dużej wilgotności sprzyjają szybszemu rozprzestrzenianiu się choroby. Dodatkowo grzyb rozwija się intensywniej w okresach wysokiej wilgotności spowodowanych deszczem, co objawia się na liściach. Zarodniki grzyba zaczynają kiełkować w obecności wody już po 9-18 godzinach. Infekcja czarną plamistością rozprzestrzenia się poprzez kropelki wody, które przenoszone są na inne rośliny podczas podlewania lub deszczu. Zarodniki mogą być również przenoszone przez owady. 

Pierwsze symptomy czarnej plamistości liści róż manifestują się w postaci owalnych plam o średnicy 2-12 mm, które mogą być regularne lub o poszarpanych brzegach. Zazwyczaj są one widoczne na początku lata i początkowo mają jasnobrązowy kolor, który stopniowo ciemnieje, aż stają się prawie czarne. Czasami środkowa część plamy może jaśnieć, pozostawiając ciemne, grube obwódki. Z biegiem czasu plamy rosną i łączą się ze sobą. Na powierzchni plam można zauważyć czarne, drobne punkciki, które są zarodnikami grzyba.

Liście silnie dotknięte chorobą żółkną i opadają przedwcześnie. W przypadku silnej infekcji grzybowej choroba pojawia się również na ogonkach liściowych, pędach, kielichach kwiatowych, a nawet na owocach, choć w formie mniejszych plam niż na liściach. Czasami może być mylona z mączniakiem rzekomym róż, ale w przeciwieństwie do niego, czarna plamistość liści róż nie manifestuje się w postaci nalotu mączystego w żadnej fazie rozwoju.

Do symptomów czarnej plamistości liści róży należą:

• Zmiana procesów asymilacyjnych, co prowadzi do zwolnienia wzrostu i rozwoju roślin.
• Gołe krzewy róż mogą wytwarzać nowe liście jesienią, co sprawia, że są bardziej podatne na czynniki stresogenne (np. mróz).
• Porażone pędy nie zdążają dojrzeć przed nadejściem zimy, więc także są bardziej podatne na uszkodzenia przez mrozy.
• Krzewy stają się bardziej podatne na inne choroby róż, a także na szkodniki.
• Roślina traci swój estetyczny wygląd i wartość handlową.

Czarna plamistość róży – metody zwalczania i leczenia

W przypadku zaobserwowania pierwszych symptomów czarnej plamistości róży zaleca się usuwanie i utylizację porażonych liści, a także wykonanie zabiegów środkami chemicznymi w formie oprysków. Zazwyczaj konieczne jest przeprowadzenie 2-3 zabiegów ochronnych w odstępach 7-10 dni. Zaleca się stosowanie środków ochrony roślin naprzemiennie, najlepiej te zawierające substancje aktywne należące do różnych grup, aby zminimalizować ryzyko wytworzenia odporności przez patogeny. Zwalczanie czarnej plamistości róży wymaga zintegrowanego podejścia.

Do metod leczenia należą:

1. Stosowanie Fungicydów: regularne stosowanie fungicydów, szczególnie w okresach, gdy warunki sprzyjają rozwojowi choroby, może być skuteczne. Ważne jest przestrzeganie zaleceń producenta i rotowanie środków, aby zapobiec wytworzeniu odporności przez grzyby.
2. Usuwanie Chorych Części Rośliny: regularne przycinanie i usuwanie zainfekowanych liści i pędów pomaga ograniczyć rozprzestrzenianie się choroby.
3. Odpowiedni Dobór Odmian: wybór odmian róż mniej podatnych na czarną plamistość może znacznie ograniczyć ryzyko wystąpienia choroby.

Preparaty do walki z czarną plamistością róży*:

• Fungimat Koncentrat Protect Garden – zawiera tebukonazol działający układowo (systemicznie).
• Domark 100 EC Sumin – zawiera tetrakonazol działający układowo.
• Discus 500 WG Sumin – zawiera krezoksym metylu działający układowo.
• Dissko 250 EC – zawiera difenokonazol o działaniu układowym.
• Multirose Róże Protect Garden – zawiera tebukonazol o działaniu układowym i deltametrynę (działa owadobójczo).
• Polyversum WP – profesjonalny środek ekologiczny zawierający niepatogeniczny grzyb Pythium oligandrum.

Czarna plamistość róży – zapobieganie i profilaktyka

Aby móc uprawiać róże, konieczne jest wcześniejsze przygotowanie ogrodu do ich hodowli, aby uniknąć utraty uprawy z powodu czarnej plamistości. Przed posadzeniem krzewów należy odpowiednio przekopać ziemię i wzbogacić ją kompostem, zapewniając, że gleba jest bogata w składniki mineralne. Odpowiednie podłoże zapewni różom stały dostęp do niezbędnych minerałów, co sprawi, że rośliny będą silniejsze i bardziej odporne na działanie patogenów. Zapobieganie czarnej plamistości róży jest równie ważne, jak jej leczenie.

Oto kilka kluczowych strategii:

• Prawidłowe sadzenie i lokalizacja: sadzenie róż w dobrze nasłonecznionych i przewiewnych miejscach zmniejsza ryzyko infekcji.
• Unikanie zraszania liści: podlewanie roślin u podstawy, zamiast zraszania liści, pomaga utrzymać je suche i mniej podatne na infekcje.
• Higiena w ogrodzie: regularne usuwanie opadłych liści i innych resztek roślinnych z okolicy róż ogranicza źródła infekcji.
• Naturalne metody: stosowanie naturalnych środków, takich jak napary z czosnku czy pokrzywy, może działać jako naturalne fungicydy.

Podejmowanie środków zapobiegawczych i szybkie reagowanie na pierwsze objawy choroby są kluczowe dla utrzymania zdrowia i piękna róż.

​

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.