FYTOFTOROZA

Fytoftoroza to jedna z najgroźniejsza chorób roślin pojawiająca się m.in. w przydomowych ogrodach. Jest to choroba powodowana przez organizmy grzybopodobne. Poraża różna gatunki roślin od drzew po kwiaty doniczkowe. W ogrodach choroba grzybowa atakuje nie tylko iglaki. Zagrożone są również rododendrony i inne krzewy ozdobne oraz drzewa liściaste, bukszpan, wrzosy, azalia, a także rośliny sadownicze czy warzywa. Fytoftoroza znana również jako choroba zgorzeli korzeni i podstawy pnia jest poważną chorobą roślin wywoływaną przez grzybopodobne lęgniowce z rodzaju Phytophthora. Nazwa Phytophthora pochodzi z języka greckiego i oznacza „niszczyciela roślin”, co odzwierciedla duże szkody, jakie może ona wyrządzić w roślinności. Patogeny te często występują w glebie i mogą przetrwać w niej przez długi czas.

Objawy i rozpoznanie fytoftorozy

Fytoftoroza to choroba, której rozwojowi sprzyjają zastoje wody. Stosunkowo łatwo można rozpoznać fytoftorozę. Jej najbardziej widoczne objawy to brązowienie liści i igieł. Usunięcie wierzchniej warstwy kory przy podstawie pędu ujawnia brunatne zabarwienie tkanek. Ponadto przekrój poprzeczny ściętej rośliny dotkniętej chorobą pokazuje czerwonobrązowe przebarwienia w drewnie, co świadczy o zainfekowaniu tkanek przez grzybnię.

Objawy fytoftorozy roślin ozdobnych i upraw rolniczych

• Zgnilizna korzeni i podstawy pnia: często pierwszym objawem jest obumieranie korzeni, co prowadzi do słabego wzrostu i więdnięcia roślin.
• Zamieranie pędów i liści: infekcja może rozprzestrzeniać się w górę rośliny, powodując brązowienie i zamieranie liści oraz pędów.
• Igły mogą żółknąć i brunatnieć, często zaczynając od dolnej części drzewa i stopniowo postępując do góry.
• Obumieranie korzeni i podstawy pędu, co prowadzi do osłabienia drzewa i w konsekwencji do jego obumarcia.
• Po wykopaniu roślin widać, że ich system korzeniowy jest słaby, a końcówki korzeni brunatnieją. Przy występowaniu fytoftorozy dochodzi do gnicia i zamierania włośników.
• Liście azalii i różaneczników zwijają się łódkowato.
• Plamy na liściach i owocach: w przypadku niektórych roślin, takich jak ziemniaki i pomidory, mogą pojawiać się ciemne wodniste plamy.
• Gnicie bulw i owoców: u roślin bulwiastych i owocowych patogen może powodować gnicie wewnętrzne.
• W przypadku młodych drzewek choroba może powodować ich szybkie zamieranie.

Symptomy te mogą wskazywać na obecność fytoftorozy, lecz pewność co do diagnozy zyskuje się po dokładniejszym badaniu, tj. po usunięciu fragmentu kory. Po odsłonięciu drewno zwykle prezentuje niezdrowy, rdzawobrązowy odcień. Chorobowo zmienione tkanki są wyraźnie różne od zdrowych, co można z łatwością zauważyć. Podobne zmiany są zauważalne również na przekroju poprzecznym pędu lub pnia. Gdy choroba zostaje zdiagnozowana, często okazuje się, że jej postęp jest już zaawansowany. W takiej sytuacji zaleca się usunięcie chorych roślin poprzez wykopanie i następną utylizację lub spalenie. Rośliny rosnące w pobliżu zainfekowanych egzemplarzy powinny być potraktowane preparatem grzybobójczym. Dodatkowo warto rozważyć profilaktyczne opryski wartościowych roślin, co może pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia fytoftorozy oraz innych chorób.

Warunki Sprzyjające Rozwojowi Fytoftorozy

• Wilgotne i ciepłe warunki, szczególnie stojąca woda i słaba cyrkulacja powietrza.
• Nadmierne podlewanie i słaby drenaż gleby.

Fytoftoroza – metody zwalczania i leczenia

Zwalczanie fytoftorozy jest niezwykle trudne. Choroba ta zazwyczaj zaczyna od ataku na system korzeniowy, co sprawia, że jej wczesne objawy są niewidoczne. Kupując nowe rośliny, często nie jesteśmy świadomi, czy są one zarażone. Choroba ta szybko się rozprzestrzenia i, gdy symptomy stają się widoczne na pędach, zwykle jest już za późno, aby uratować roślinę.

W przypadku stwierdzenia silnego porażenia rośliny przez fytoftorozę zazwyczaj konieczne jest jej usunięcie. U roślin mniej zainfekowanych zaleca się przycięcie chorych pędów, a następnie podlanie i opryskanie całej rośliny środkiem grzybobójczym. Ważne jest, aby podobnie potraktować wszystkie sąsiadujące rośliny, działając zarówno dolistnie, jak i doglebowo. Taki kompleksowy sposób postępowania ma na celu zwalczyć patogeny zarówno w glebie, jak i na roślinie. W obszarach, gdzie uprzednio występowała fytoftoroza, należy unikać sadzenia gatunków podatnych na tę chorobę przez minimum cztery lata, ponieważ patogen jest zdolny do przetrwania w glebie przez długi czas. Fytoftoroza np. bukszpanu pojawia się nagle, a jej przebieg jest wyjątkowo gwałtowny. Można po prostu któregoś dnia stwierdzić, że pędy wierzchołkowe i liście na ich końcach zżółkły i więdną, po czym brązowieją i zamierają. Taki gwałtowny objaw powinien być sygnałem do wykopania krzewu.

Zaleca się również dezynfekcję tych miejsc, stosując odpowiednie fungicydy. Jako środki ochrony roślin zwalczające fytoftorozę często rekomendowane są Magnicur Energy 840 SL* i Previcur Energy 840 SL*, które mogą być stosowane poprzez podlewanie zainfekowanych obszarów. Zastosowanie oprysku grzybobójczego jako środka zapobiegawczego jest zalecane pod koniec maja i w czerwcu. Jest to istotne, ponieważ okres od czerwca do października stanowi główną fazę, w której fytoftoroza atakuje rośliny. Dlatego profilaktyczne opryski w tym czasie mogą pomóc w ochronie roślin przed infekcją.

Preparaty zapobiegające i zwalczające fytoftorozę dostępne w naszym sklepie internetowym*:

• Polyversum WP – ekologiczny środek grzybobójczy zawierający niepatogeniczny grzyb Pythium oligandrum.
• Magnicur Energy 840 SL – środek grzybobójczy o działaniu zapobiegawczym i interwencyjnym do stosowania przez użytkowników nieprofesjonalnych. Zawiera propamokarb w formie chlorowodorku propamokarbu i fosetyl.
• Proplant 722 SL – fungicyd o działaniu systemicznym, działający zapobiegawczo oraz interwencyjnie. Zawiera propamokarb w postaci kompleksu z HCl.
• Previcur Energy 840 SL – środek grzybobójczy stosowany zapobiegawczo i interwencyjnie. Działa układowo. Zawiera propamokarb w formie chlorowodorku propamokarbu i fosetyl.
• Nordox 75 WG – bakteriobójczy i grzybobójczy środek ekologiczny o działaniu powierzchniowym zawierający miedź. Przeznaczony jest do stosowania zapobiegawczego.
• Scorpion 325 SC – fungicyd o działaniu wgłębnym i układowym stosowany zapobiegawczo i interwencyjnie. Zawiera azoksystrobinę i difenokonazol.
• Revus 250 SC – selektywny środek grzybobójczy o działaniu wgłębnym i powierzchniowym zawierający mandipropamid. Działa zapobiegawczo i interwencyjnie.

Oprysk na fytoftorozę najlepiej wykonać zapobiegawczo. Młode sadzonki roślin warto moczyć w wodzie z dodatkiem fungicydu, a ziemię przed sadzeniem roślin odkazić.

Fytoftoroza – zapobieganie i profilaktyka

Fytoftoroza jest chorobą trudną do zwalczania, ponieważ może szybko się rozprzestrzeniać w wilgotnych warunkach, zwłaszcza w miejscach, gdzie drzewa są blisko siebie. Początkowo atakuje korzenie roślin, przez co nie jest widoczna, dlatego plantacje wymagają lustracji pod jej kątem.

Zapobieganie i kontrola tej choroby obejmuje kilka środków ostrożności:

• Używanie zdrowego materiału szkółkarskiego.
• Dobór odpornych odmian roślin.
• Zapewnienie odpowiedniego drenażu gleby, aby uniknąć nadmiernego nawodnienia.
• Unikanie sadzenia iglaków w miejscach, gdzie wcześniej występowała fytoftoroza.
• Należy odkazić miejsca, gdzie rosły rośliny zarażone fytoftorozą.
• Moczenie korzeni drzew i krzewów w wodzie z dodatkiem fungicydu.
• Stosowanie odpowiednich fungicydów w celu ochrony drzew przed infekcją.
• Niszczenie zainfekowanych roślin i części roślin, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby.

Niestety raz zainfekowane drzewa często trudno jest uratować, dlatego ważne jest wczesne wykrywanie i prewencyjne zarządzanie zdrowiem drzew. Regularne sprawdzanie roślin pod kątem objawów fytoftoriozy pozwala na szybką interwencję i ograniczenie rozprzestrzeniania się choroby.

​

* Środki ochrony roślin zarejestrowane w roku 2023.