PESTYCYDY - CZYM SĄ I W JAKIM CELU SIĘ JE STOSUJE?

Pestycydy to wszelkie substancje używane w celu likwidacji niepożądanych lub szkodliwych organizmów. W węższym zakresie znaczeniowym chodzi jednak przede wszystkim o środki ochrony roślin (śor), które stosuje się w ogrodnictwie, sadownictwie czy uprawie rolnej. Kiedy można korzystać z pestycydów? Czy są jakieś ograniczenia w ich stosowaniu?

Czym są pestycydy? Działanie pestycydów

Nawet jeśli nie jesteś ogrodnikiem czy rolnikiem, tak naprawdę bardzo często używasz pestycydów! Ich nazwa to połączenie dwóch łacińskich słów: pestis (zaraza, pomór) oraz caedo (zabijam). Korzystasz z tych substancji, gdy chcesz się ochronić przed komarami albo kleszczami, tępisz szczury i karaluchy, a nawet dezynfekujesz blaty kuchenne czy myjesz toaletę – wszystkie te zabiegi mają bowiem na celu zabezpieczenie się przed niechcianymi organizmami (i mikroskopijnymi, i dużymi). Pestycydy dopuszczone do zwalczania organizmów szkodliwych przy produkcji roślinnej to właśnie środki ochrony roślin.

Te substancje, syntetyczne lub naturalne, często nazywane są również fitofarmaceutykami – lekami dla roślin. Zawierają różne substancje aktywne, a każda z substancji aktywnych posiada numer CAS ustalany przez Chemical Abstract Service. Najczęściej kryją się one pod nazwami zwyczajowymi standaryzowanymi przez różne organizacje (nazwy chemiczne zazwyczaj brzmią bardzo skomplikowanie i trudno je zapamiętać oraz wymówić).

Popularne pestycydy w ofercie wpolu.pl

Jakie są rodzaje pestycydów?

W Polsce liczba środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu wynosi ponad 2500, a zawierają one kilkaset różnych substancji aktywnych (dane z 2021 r.).

Dla ułatwienia podzielono je według różnych kryteriów, takich jak:

• docelowa grupa stosowania – np. herbicydy, fungicydy, bakteriocydy, insektycydy (hamujące procesy życiowe owadów), regulatory wzrostu roślin (PGR) albo owadów (IGR), repelenty,
• budowa chemiczna – np. fosforanoorganiczne, polichlorowe, pochodne mocznika, nitrofenoli, tiazyny czy uracylu, związki rtęcioorganiczne,
• sposób przemieszczania się i miejsce działania – np. insektycydy żołądkowe, oddechowe, kontaktowe albo herbicydy powierzchniowe, wgłębne, systemiczne,
• selektywność,
• klasa toksyczności i okres karencji – klasy od I (skrajnie toksyczne) do VI (potencjalnie nieszkodliwe),
• wpływ na odporność roślin, warzyw i owoców – zapobiegawcze i doraźne.

W jakim celu stosuje się pestycydy?

Po środki ochrony roślin sięga się w celu ograniczenia strat w produkcji roślinnej, które powodują różne szkodniki – np. owady, larwy, ślimaki czy chwasty. Należy z nich korzystać w ostateczności, gdy zawiodą naturalne i niechemiczne metody. To tzw. integrowana ochrona roślin, która jest nie tylko dobrą praktyką, ale również obowiązkiem prawnym. Stosowanie pestycydów stanowi za element zrównoważonego rolnictwa, które pozwala zwiększyć plony, nie zagrażając jednocześnie różnorodności biologicznej i środowisku naturalnemu.

Z jednej strony integrowana ochrona roślin pozwala zwiększać produkcję jedzenia i zmniejszać straty spowodowane przez owady, chwasty i choroby, dzięki czemu można zaspokoić wciąż rosnące zapotrzebowanie na żywność. Z drugiej strony oznacza ona korzystanie ze środków ochrony roślin (pestycydów) i innych produktów biotechnologicznych w sposób odpowiedzialny i akceptowalny społecznie.

Czy pestycydy są szkodliwe? Jakie są ograniczenia prawne w stosowaniu pestycydów?

Każdy rolnik czy ogrodnik – zajmujący się produkcją roślinną zarówno zawodowo, jak i amatorsko – musi stosować się do przepisów regulujących sposób używania pestycydów. Unijne rozporządzenia, powstałe w oparciu o m.in. badania naukowe to:

• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady WE 1107/2009,
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady WE 396/2005.

Według nich stosowanie środków ochrony roślin musi być ograniczone do minimum poprzez zmniejszenie dawek i/lub częstotliwości zabiegów. Poza tym możliwość wprowadzenia danego środka wymaga złożenia wniosku o rejestrację w każdym z krajów członkowskich.

W Polsce przepisy dotyczące stosowania pestycydów w produkcji roślinnej (nawet jeśli są to śladowe ilości pestycydów) znajdują się m.in. w Ustawie o środkach ochrony roślin z 8 marca 2013 r. (Dz. U. 2013 poz. 455). Ponadto każda osoba zajmująca się zabiegami ochrony roślin w rolnictwie i leśnictwie musi mieć ukończone stosowne szkolenie.

Pestycydy do stosowania przez użytkowników nieprofesjonalnych dostępne na wpolu.pl

Źródła:

1. https://psor.pl/kiedy-stosowac-pestycydy/. [dostęp online: 24.03.2023].
2. https://psor.pl/wp-content/uploads/2021/04/151128_IPM-Flyer-Double-Page-A4_FIN_PL-FINAL.pdf. [dostęp online: 24.03.2023].
3. https://psor.pl/czym-sa-srodki-ochrony-roslin/. [dostęp online: 24.03.2023].
4. https://psor.pl/srodki-ochrony-roslin-regulacje-prawne/. [dostęp online: 24.03.2023].
5. https://pl.wikipedia.org/wiki/Pestycydy. [dostęp online: 24.03.2023].

Sprawdź powiązane artykuły dotyczące środków ochrony roślin:

• CO TO SĄ INSEKTYCYDY? KIEDY JE STOSOWAĆ?
• HERBICYDY TOTALNE - CZYM SĄ I KIEDY JE STOSOWAĆ?
• CO TO SĄ FUNGICYDY? KIEDY JE STOSOWAĆ?
• ETYKIETY ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN - DO CZEGO SŁUŻĄ I JAK JE CZYTAĆ?
• JAK PRZECHOWYWAĆ ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN?
• KLASY TOKSYCZNOŚCI ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN – CO MUSISZ WIEDZIEĆ?
• OPAKOWANIA PO ŚRODKACH OCHRONY ROŚLIN – CO Z NIMI ZROBIĆ?
• PROGRAM OCHRONY TRUSKAWKI 2023

UWAGA!

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem przeczytaj etykietę oraz opis działania produktu. Środki ochrony roślin do użytku profesjonalnego mogą być nabyte tylko i wyłącznie przez osoby pełnoletnie oraz posiadające kwalifikacje wymagane od osób nabywających środki ochrony roślin określone w ustawie o środkach ochrony roślin. Niespełnienie powyższych warunków jest złamaniem regulaminu sklepu.